KS. BISKUP NOMINAT - DUVALL JAN (1720 -1785)

Ks. Bp Jan Duvall 1720 - 1785

      Ksiądz Jan Duvall - syn  Ludwika i Katarzyny Sagnatowskiej - urodził się 13 kwietnia 1720 r. w Żegocinie. Pochodził ze spolszczonej rodziny francuskiej. Studia teologiczne ukończył w Krakowie i tu otrzymał święcenia kapłańskie 1 kwietnia 1747 r. z rąk bpa Michała Kunickiego. W 1748 r. bp Andrzej Stanisław Kostka Załuski skierował go na dalsze studia do Rzymu. Doktorat obojga praw uzyskał 19 maja 1763 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim.
      Po powrocie do kraju otrzymywał poważne urzędy i godności. 18 kwietnia 1752 r. został zamianowany prałatem scholastykiem kolegiaty wojnickiej, instalowany 11 sierpnia 1752 r. W 1755 r. otrzymał probostwo w Prandocinie, a 4 lipca 1757 r. probostwo w Radłowie. Wielką dbałością otaczał tu kościół, którego wnętrze przebudował w stylu barokowym. Z jego inicjatywy wzniesiono także przy nawie niską wieżę drewnianą, nakrytą hełmem kopulastym z latarnią.
    1 października 1757 r. został prepozytem (przewodniczącym kapituły kanoników) w kolegiacie wojnickiej, rezygnując z probostwa w Prandocinie. Po śmierci biskupa Andrzeja Stanisława   Załuskiego w 1758 r. rezydował w Wojniczu. Tu odbudował spaloną świątynię kolegiacką, którą w roku 1775 konsekrował bp Kajetan Sołtyk.
    Biskup Sołtyk, chcąc utrzymać więź z przyłączoną do Austrii południową częścią diecezji, 22 marca 1781 r. mianował ks. Jana Duvalla oficjałem wikariuszem generalnym dla galicyjskiej części diecezji krakowskiej. 20 września 1783 r. cesarz Józef II samowolnie erygował diecezję tarnowską, a jej biskupem zamianował właśnie ks. J. Duvalla, który rozpoczął rządy jako biskup nominat, zabiegając równocześnie o prekonizację (uroczyste ogłoszenie przez papieża nominacji nowego biskupa) w Rzymie. Organizował diecezję i zarządzał nią na mocy władzy udzielonej mu przez biskupa krakowskiego.
    Zamieszkał w klasztorze bernardynów w Tarnowie i zorganizował konsystorz, czyli grupę doradców biskupa w celach administracyjno - sądowniczych. Powołał do niego m.in. kanoników kolegiaty tarnowskiej i bobowskiej, jednego bernardyna oraz innych kapłanów, a nawet ludzi świeckich. 
     Jako oficjał generalny i biskup nominat powstającej diecezji, mimo ograniczeń spowodowanych systemem józefińskim, wykazywał dbałość o porządek w diecezji. Pousuwał z beneficjów nierezydujących proboszczów, którzy w wielu wypadkach przebywali poza granicami diecezji i państwa austriackiego, a instytuował stałych beneficjantów i duszpasterzy. W związku ze zbyt małą liczbą księży diecezjalnych angażował do duszpasterstwa zakonników ze skasowanych przez władze austriackie klasztorów. Dążył do podniesienia dyscypliny poddanych sobie księży. Wydawał zarządzenia, w których m.in. zakazywał noszenia "czerwonych czapeczek" i "zielonych serdaczków", pierścieni na palcach itp. Nagradzał księży gorliwych i oddanych Kościołowi, karał, a nawet usuwał obojętnych lub prowadzących budzące zgorszenie życie.
     Za jego rządów zorganizowano diecezję, przeprowadzono regulację parafii i dekanatów. Władze austriackie zniosły kilka klasztorów i wszystkie bractwa kościelne, w czym, jako rządca diecezji, miał swój udział, będąc wykonawcą cesarskich dekretów kasacyjnych. Był człowiekiem mądrym, gorliwym i pobożnym. Nazwano go Clementissimus Pater, "Wielkim w Kościele mężem Bożym".
       Oficjalna prekonizacja biskupa Jana Duvalla nie nastąpiła, choć wszystko było do niej przygotowane. Zanim Ojciec Święty Pius VI dokonał jego prekonizacji, 13 grudnia 1785 roku,cesarski nominat na biskupa tarnowskiego ks. Jan Duvall zmarł. Pogrzeb odbył się 17 grudnia w kościele klasztornym bernardynów w Tarnowie. Po kasacie klasztoru bernardynów, zapomniano o grobie biskupa nominata. Do dziś nie wiadomo gdzie dokładnie ten grób się znajdował. I tak pierwszy biskup diecezji tarnowskiej, faktycznie nie ma grobu. Wszystko wskazuje na to, że miejscem doczesnego spoczynku biskupa nominata - ks. Jana Duvalla - jest skwer przy ulicy Szerokiej w Tarnoowie, przed dawną fasadą kościoła bernardynów.
    12 sierpnia 1973 r. odsłonięto jego epitafium w kościele parafialnym w Wojniczu, dawnej kolegiacie, której był ostatnim prepozytem. Epitafium znajduje się także w kościele parafialnym w Żegocinie. Zostało z inicjatywy księdza proboszcza Antoniego Poręby zamontowane nad wejściem do zakrystii i odsłonięte w 200 rocznicę utworzenia diecezji tarnowskiej, jako dowód pamięci rodaków - parafian z Żegociny.

Treść napisu na epitafium:

KS. JAN DUVAL
BISKUP NOMINAT TARNOWSKI W LATACH 1783 - 1785
UR. 17.IV.1720 W ŻEGOCINIE
ZM. 13.XII.1785 W TARNOWIE
W 200-LECIE DIECEZJI TARNOWSKIEJ
SWOJEMU RODAKOWI PARAFIANIE Z ŻEGOCINY

Epitafium Ks. Jana Duvalla w kościele parafialnym w Żegocinie.

Kościół w Radłowie - widok z początku XX wieku.

Portret ks. bpa Jana Duvalla.

Kościół w Wojniczu.

Kościół w Wojniczu - tablica poświęcona ks.Janowi Duvall.

Kościół w Wojniczu - tablica poświęcona ks. Janowi Duvall.

Źródło: Ks. Adam Nowak, Słownik biograficzny kapłanów diecezji tarnowskiej 1786 - 1985

[www.zegocina.archiwum]                                                                                              [ksiezarodacy]