|
|
|
Kościół p.w.
św. Jakuba - gotycki, drewniany, konstrukcji zrębowej, jednonawowy, z
1563 r., - wg tradycji z fundacji króla Zygmunta Augusta. W wejściu portal ciesielski z
herbem Topór z 2 poł. XVI w.
Kościół ten został przeniesiony do Rozdziela z niedalekiej
Królówki w 1985 roku. Pierwotnie był pod wezwaniem świętego Jakuba Apostoła i
istniał w Królówce już w XV wieku, co odnotował w "Liber Beneficjorum" Jan
Długosz. Naukowcy nie są zgodni, czy odnotowany kościół to zachowana do naszych
czasów budowla, czy też istniejący kościół wzniesiony został dopiero w XVI wieku.
Z całą pewnością z końca XV wieku pochodzi ostrołukowy portal z
herbem Topór oraz jedyne zachowane ostrołukowe okno. Widniejąca na portalu tarcza z
herbem Topór wskazuje jako fundatorów kościoła rodzinę rycerską herbu Topór,
której członek w połowie XV wieku był wójtem Królówki. Nie jest wykluczone, że
portal ten pochodzi ze starego kościoła i został ponownie użyty przy budowie
zachowanej do naszych czasów świątyni.
Układ przestrzenny kościoła jest pierwotny, charakterystyczny dla
późnogotyckiej architektury kościelnej Małopolski budowla wzniesiona jest "na
zrąb" z prezbiterium wielobocznym. Z zachowanych opisów wizytacyjnych wynika, że
kościół był od zewnątrz obity deskami. Dach pokrywano drewnianymi gontami, które co
kilkadziesiąt lat musiały być zmieniane. W 1569 roku kościół został odremontowany,
prawdopodobnie na koszt Zygmunta Augusta (Królówka była własnością królewską).
Zachowane we wnętrzu resztki polichromii pochodzą z I połowy XVI wieku. Polichromia
pokrywała także wnętrze niegdyś stojącej w pobliżu kościoła wieży, w której
znajdowały się 3 dzwony. Czwarty umieszczony był we wnętrzu kościoła, pod sufitem -
pełnił rolę sygnaturki, dopóki w XVIII wieku nie dobudowano na szczycie dachu
kościoła specjalnej wieżyczki dla niego.
Paramenta liturgiczne przechowywano w zakrystii wydzielonej z lewej nawy
głównej. Nad wejściem, podobnie jak dziś, znajdował się chór muzyczny, na którym w
XVIII wieku pojawiły się organy. Na lewo, znajduje się drugi chór (loggia królewska)
przeznaczona wyłącznie dla króla. Do połowy XVIII wieku w kościele była drewniana
podłoga.
Najistotniejszy element wystroju to ołtarze. Było ich 3 lub 4, a w
1730 nawet 6. Były pod wezwaniem: Przemienienia Pańskiego, św. Anny, św. Jakuba, Matki
Boskiej, św. Mikołaja, św. Stanisława biskupa. Były drewniane, niektóre z kamiennymi
mensami, malowane i złocone.
Szczególnej czci doznawali Najświętsza Maria Panna i patron - św.
Jakub, których wizerunek zdobiły wota (notatka wizytacyjna z 1664 roku). Jako dzień
rocznicy poświęcenia kościoła obchodzono pierwszą niedzielę po święcie św.
Jakuba. Pierwsza zachowana wzmianka o odpuście w Królówce podaje jako jego datę
święto Przemienienia Pańskiego. W XIX wieku był to odpust szczególnie znany, na
który ściągały tłumy.
W tym kościele przyjął chrzest w 1791 roku Kazimierz Brodziński -
prekursor polskiego romantyzmu, którego wsią rodzinną była Królówka. Kościół w
XIX wieku był przebudowany. W 1850 roku dobudowano Ogrójec, w 1876 wzniesiono nakrytą
kopułą boczną kaplicę Matki Bożej Różańcowej.
W latach 1886 - 96 dokonano powiększenia nawy głównej. W 1929
r. konserwator zezwolił na rozbiórkę kościoła. Po II wojnie światowej, w 1947
roku postanowiono kościół przenieść na pobliski cmentarz , gdzie miał się stać
muzeum ku czci K. Brodzińskiego. W czasie przenosin dokonano częściowej przeróbki.
Zlikwidowano Ogrójec i przywrócono pierwotne wymiary nawie.
Do 1985 roku kościół pozostawał na cmentarzu. W tym roku
miał być przeniesiony do Cichawki (wioska w parafii), ale tego zaniechano.
W 1986 roku, po rozbiórce kościół przeniesiono do Rozdziela,
gdzie wiernie go zrekonstruowano. Niestety nie zachowało się oryginalne wyposażenie
kościoła. Obecnie w bocznej kaplicy znajduje się ołtarz Matki Boskiej
Różańcowej przeniesiony z Kościoła Kolejowego w Nowym Sączu. Ołtarz główny i
ambona są darem ks. Franciszka Korty - proboszcza ze Złotej, a obrazy drogi krzyżowej
znalezione zostały na starej plebani w Żegocinie (prawdopodobnie pochodzą z XVIII
wieku). Drewniany tryptyk w ołtarzu głównym wykonał miejscowy stolarz Stanisław
Paruch, który wniósł olbrzymi wkład w rekonstrukcję kościoła. W kościele znajduje
się też, wykonana przez miejscowego kamieniarza Jana Stacha, kopia starej chrzcielnicy,
jaka znajdowała się w dawnym kościele.
W 2017 roku wyposażenie kościoła uległo zmianie. Wymieniono
trzy ołtarze. Nowy ołtarz główny jest repliką dawnego, z XVIII i został wykonany z
fundacji mieszkańców Rozdziela a wykonany przez rzeźbiarza - Antoniego Pasionka z
Jaworznej, malowany i złocony przez państwa Wiesławę i Wiesława Odrońców z Żegociny,
obrazy znajdujące się w nim obrazy namalowane zostały przez Janusza Antosza z Krakowa.
We wnęce ołtarzowej znajduje się figura Św. Jakuba zasłaniana obrazem
Przemienienienia Pańskiego. Po bokach dwie bramki, nad którymi figury ś.ś. Stanisława
i Wojciecha. Ołtarze boczne wykonane pod koniec XIX wieku w warsztacie Wojciecha Samka w
Bochni zostały darowane przez dziekana dekanatu lipnickiego i proboszcza parafii Stary Wiśnicz
- ks. Ryszarda Kołodzieja. Obraz w ołtarzu lewym - Matki Bożej Różańcowej z 1860
roku malowany przez Jana Stankiewicza w Oświęcimiu a odnowiony w 2016 roku w pracowni
konserwatorskiej w Lusinie k/ Krakowa. Ołtarz prawy z obrazem Jezusa Miłosiernego
namalowanym przez Janusza Antosza, a ufundowanym przez rozdzinę Marcinków. Poza ołtarz
chodzi się "na ofiarę" na klęczkach w czasie odpustu i ślubów.
Na północ od kościoła cmentarz, zlokalizowany na gruncie śp. Stanisława
Marcisza, który plac pod kościół darował. Ziemia pod cmentarz została wykupiona od
spadkobiercy Stanisława Marcisza p. Jana Kmiecika. Na placu kościelnym znajduje się
obelisk wybudowany w 2004 roku ku czci ś.p. ks. Antoniego Poręby. 24 stycznia 2004
roku J.E. Ks Bp Wiktor Skworc poświęcił tablicę pamiątkową umieszczoną na kamiennym
obelisku po prawej stronie kościoła, ufundowaną przez wdzięcznych parafian z Rozdziela
zmarłemu w 2003 roku Ks. Prałatowi Antoniemu Porębie.
Kościół jest otoczony drewnianym ogrodzeniem z gontowym
daszkiem. Przed świątynią dzwonnica z trzema dzwonami z 1996 roku - o imionach Jakub,
Maria i Antoni - od imion fundatorów: Jakuba i Marię Krawczyków i ks. Antoniego Poręby.
Od strony północnej grota Matki Bożej z Lourdes, zbudowana przez Stanisława Parucha.
Powyżej nowy, przykościelny parking, wybudowany w 2016 roku.
30 lipca 2017 roku J.E. ks. biskup Leszek Leszkiewicz podczas uroczystości
odpustowej dokonał poświęcenia nowego ołtarza głównego, odnowionych dwóch bocznych
i groty NMP z Lourdes. W tym samym dniu ukazał się pierwszy
numer czasopisma pt. "Verbum Villa - Słowo wsi" (red. ks. Tomasz Szewczyk), w
której opisywane są prace i wydarzenia związane z kościołem św. Jakuba i życiem wsi
Rozdziele.
|
|
