Nazwa wsi pochodzi od działu wód, który właśnie tutaj dzieli zlewnię Raby i Dunajca.
Najdawniejsza wzmianka o Rozdzielu pochodzi z dokumentu wydanego w 1262 r. przez
Bolesława Wstydliwego, w którym władca nadaje Dzierżykrajowi z Niegowoci las
położony w pobliżu miasta Bochni "... aż do Rozdziela, do granic góry
Jeziernik". Fakt ten nie świadczy o tym, że już wtedy istniała tu osada, gdyż w
tamtych czasach nadawanie nazw wyprzedzało zakładanie osad. Inny dokument lokujący
klasztoru Kanoników Regularnych od Pokuty w Trzcianie - Libichowej wspomina w XIII wieku
o tejże wiosce: "usqe po Rozdele luctam sylvam". W XV wieku w te tereny
zasiedli pasterze wołoscy, o czym świadczą nazwy przysiółków (np. Wygony,Koszary)
oraz to, że w herbie oraz pieczęci wsi znajduje się chłop prowadzący woła.
W spisie wsi Rozdziele wymienione jest dopiero w 1490 roku i należy
wówczas do powiatu szczyrzyckiego. W 1581 r. były tu już dwa samodzielne folwarki, co
świadczy o szybkim rozwoju osady. Dzieliło się już wtedy na dwie części: Józefa
Otwinowskiego (2 i 3 łanu kmiecego) i Zofii Kowalewskiej (2/3 łanu). W XVI wieku
Rozdziele należało do powiatu szczyrzyckiego i graniczyło z powiatem sądeckim.
Rozdziele należało do parafii w Żegocinie. Wizytacja kościelna z 1748 r. podaje np. ,
że żegociński organista otrzymywał z Rozdziela świadczenia w owsie.
Dziedzic dworu, który znajdował się w miejscu obecnego budynku szkoły,
miał dwóch synów: młodszego Olgierda i starszego Gustawa. Gdy ojciec zginął w
jakiejś bitwie, pierworodnemu tzn. Gustawowi przypadł dwór i władza. Był jednak złym
szlachcicem i wyżywał się na swych poddanych. Matka wraz z młodszym synem Olgierdem
postanowiła podzielić wtedy wieś na dwie części. Wybudowała sobie z synem dworek w
Rozdzielu Dolnym, a Gustaw został w Górnym Rozdzielu. Po latach Gustaw zmarł
bezpotomnie, a jego brat ponownie scalił wieś, o czym świadczy fakt, że na pieczęci z
1804 roku widnieje napis: "Gromada Rozdziela Górnego i Dolnego".
W wyniku I rozbioru Polski Rozdziele znalazło się w zaborze austriackim.
Panowała tu duża bieda wynikająca z przestarzałych metod gospodarowania na roli i
kiepskiej jakości gruntów oraz przeludnienia i ucisku pańszczyźnianego. Dopiero
zniesienie pańszczyzny w 1848 r. spowodowało wykarczowanie sporej części lasów
dworskich i powstanie kilkudziesięciu nowych gospodarstw. Bieda zmusiła na przełomie
XIX i XX wielu mieszkańców wsi do emigracji za chlebem.
Ostatnim właścicielem zabudowań podworskich w Rozdzielu Górnym był
Franciszek Sutor, fundator figury Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia, która na
skrzyżowaniu dróg obok Szkoły Podstawowej w Rozdzielu. Ostatnim właścicielem
dworu w Rozdzielu Górnym był pan Roman Zabawski, od którego pan Sutor kupił
zabudowania wraz z resztówką gruntów obejmującą około 6 morgów ziemi. W 1902 roku właścicielem
dóbr w Rozdzielu Dolnym był Samuel Rosenblum, właściceil ziemski z Żegociny. Od niego
majątek zakupili Srokowie.
W XIX wieku w tej okolicy częste były epidemie, czego niemym
świadkiem jest krzyż na Cubie, ufundowany w 1870 roku przez Jakuba Gołębia. We wsi
istniała karczma "Murowaniec"prowadzona przez Żyda. Około 1880 roku we wsi
mieszkało 1098 katolików i 33 izraelitów.
Wiadomym jest, że w roku 1912 istniała już w Rozdzielu dwuklasowa
szkoła ludowa, w której 77 dzieci uczyły dwie nauczycielki: M. Książkiewicz i J.
Sołtysówna. W czasie I wojny światowej mieszkańcy wsi chowali się po lasach z
bydłem. W grudniu 1914 roku wojska Augro - Węgier okopały się na
"Rosochatce", a Rosjanie na Jastrząbce. Po zatrzymaniu Rosjan miejscowość
została wyzwolona.
W dwudziestoleciu międzywojennym nadal głównym źródłem utrzymania była
praca na roli. Mieszkańców Rozdziela żyło się trudno, a na przednówkach w części
rodzin panował głód.
Okres drugiej wojny światowej był tu dosyć spokojny, choć kilka
osób wywieziono na roboty do Niemiec, a kilkanaście walczyło w ruchu oporu. Mieszkańcy
Rozdziela poparli ruch partyzancki, dając leśnym żołnierzom schronienie i wikt. W 1944
roku miejscowość była miejscem kilku akcji partyzanckim, skierowanych przeciwko
Niemcom, z których najsłynniejsza to zasadzka urządzona 10. września 1944 roku na
Widomej przez Oddział BCh "Odwet". Zatrzymano wówczas ciężarowy samochód z
4-ma żołnierzami niemieckimi, którzy nie stawili oporu. Zarekwirowano samochód 4
karabiny, amunicję, duże zapasy żywności i bielizny. Podobną akcję, ten sam oddział
przeprowadził na Widomej 21. października 1944 r. Tym razem zdobyto: 4 karabiny, 1
pistolet Parabellum, 4 skrzynie z amunicją, 6 skrzynek z granatami, kilka skrzynek z
przetworami mięsnymi, z czekoladą, worki z kaszą, grochem, fasolą, sucharami, paczki
ze smalcem, boczkiem, ze świecami, różne narzędzia i sprzęt.
Jeszcze w okresie wojny, w 1942 roku w Rozdzielu powstała Spółdzielnia
Spożywców o nazwie "Przyszłość". Jej założycielami i działaczami byli m.
in: Czesław Blajda, Jan Pławecki, Józef Pławecki i Jan Bobowski. Po wojnie weszła ona
w skład Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska".
Dopiero po wyzwoleniu, choć nadal w powolnym tempie, następuje rozwój
miejscowości. W 1957 roku powołano miejscową jednostkę OSP. W latach 60. XX. wieku
zelektryfikowano wieś. 22 maja 1962 poświęcono kaplicę Niepokalanego Serca
Najświętszej Maryi Panny ("Pod Lipami"), zbudowana staraniem Ks. Krawczyka. Po
wielu staraniach udało się wybudować nową, murowaną szkołę (1972 r.), a dawną
szkołę przebudowano na szkolne schronisko turystyczne, założyć instalację
elektryczną, telefoniczną oraz wyasfaltować drogę do Rozdziela Dolnego. W latach
1985-1986 do Rozdziela, staraniem ks. Antoniego Poręby - proboszcza w Żegocinie,
przeniesiono z Królówki zabytkowy, drewniany kościół św. Jakuba Apostoła z 1563
roku. W 2002 oddano do użytku Wiejski Dom Ludowy,w którym mieści się remiza OSP
Rozdziele,Świetlica Wiejska oraz sala bankietowa. Rok 1997 zaznaczył się we wsi dużymi
stratami, powstałymi w wyniku powodzi, będącej następstwem bardzo dużych opadów
deszczu. Największe straty poczynił potok Rozdzielec. 29 maja 2002 we wsi, na szczycie
góry Łopusze rozbił się samolot - awionetka, zginęły wtedy 4 osoby.
Na początku XXI wieku zaznaczył się duży rozwój wsi, który
wyraził się m. in. w modernizacji przebiegającej przez wieś drogi wojewódzkiej 965 i
budowie chodników, modernizacji budynku szkolnego i oddziału przedszkolnego, budowie
przyszkolnego boiska ze sztuczna nawierzchnią. Wybudowano także kilka przydomowych
oczyszczalni ścieków oraz punkt widokowy na Widomej.
Dziś Rozdziele znane jest już w Polsce i nawet za granicą z ładnego
schroniska PTSM, kilku gospodarstw agroturystycznych, pracowitości i gościnności
mieszkańców, dla których już nie tylko rolnictwo, ale także turystyka, są źródłem
dochodów. Piękne krajobrazy, czyste środowisko naturalne, wytyczone szlaki turystyczne
(w tym Szlak Św. Jakuba), drewniany kościół znajdujący się na Małopolskim Szlaku
Architektury Drewnianej i ścieżki rowerowe, zaś zimą wyciąg narciarski na stoku
Kamionnej, ściągają tu coraz więcej turystów.
W tych wszystkich pozytywnych przemianach w Rozdzielu dużą rolę
odegrały panie z Koła Gospodyń Wiejskich, nauczyciele oraz członkowie Ochotniczej
Straży Pożarnej. |