Uchwała nr IX/59/ 2003  Rady Gminy w Żegocinie w sprawie uchwalenia Programu Gospodarki Odpadami Komunalnymi Gminy Żegocina.  

    Na podstawie art. 18, ust. 2 pkt 6 w związku z art. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U.z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) Rada Gminy uchwala, co następuje:
§ 1.
Uchwala się PROGRAM GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI GMINY ŻEGOCINA stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.
§ 2.
Program zawiera istniejący stan gospodarki odpadami komunalnymi w gminie oraz proponowane rozwiązanie systemu gospodarki odpadami, którego celem jest uzyskanie możliwie najlepszego efektu ekologicznego.
§ 3.
Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Żegocina.
§ 4.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu na tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy.

ZAŁĄCZNIK DO UCHWAŁY Nr IX/59 /03 RADY GMINY W ŻEGOCINIE Z DNIA 11 WRZEŚNIA 2003 R.

PROGRAM GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI GMINY ŻEGOCINA

I. WPROWADZENIE

WSTĘP
      Wykonywaniu obowiązków ustawowych władzom gminnym powinien służyć program gospodarki odpadami opracowany kompleksowo przynajmniej na okres 5 lat .
Zapisy ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska zobowiązały organy gminy do zapewnienia warunków organizacyjnych i technicznych, niezbędnych do ochrony środowiska przed odpadami oraz dbania o utrzymanie czystości i porządku na terenie objętym ich właściwością. Wraz z wejściem w życie ustawy o odpadach obowiązki dotyczące w/w warunków zostały wykreślone z ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska .
Aktualnie najważniejszymi aktami prawnymi regulującymi sprawy gospodarki odpadami w gminie są ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz ustawa o odpadach . Zadania własne gmin to przede wszystkim:
1.    tworzenie warunków do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy, zapewnienie wykonania tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych,
2.    budowa, utrzymanie i eksploatacja, własnych lub wspólnych z innymi gminami składowisk odpadów komunalnych, obiektów wykorzystywania lub unieszkodliwiania tych odpadów,
3.    zapobieganie zanieczyszczania ulic, placów, terenów otwartych przez: likwidację składowania odpadów w miejscach do tego nie przeznaczonych i przeciwdziałanie takiemu składowaniu , ustawianie koszy ulicznych na odpady w rejonach intensywnego ruchu pieszego, organizowanie odbioru odpadów komunalnych z urządzeń ruchomych,
4.    tworzenie warunków do selektywnej zbiórki, segregacji i składowania odpadów przydatnych do wykorzystania,
5.    współdziałanie z jednostkami organizacyjnymi i osobami podejmującymi zbieranie i zagospodarowanie tego rodzaju odpadów,
6.    współdziałanie z organami administracji rządowej w organizowaniu gospodarki odpadami niebezpiecznymi, wydzielonymi z odpadów niebezpiecznych.

CEL OPRACOWANIA
Celem opracowania "Programu gospodarki odpadami komunalnymi w gminie Żegocina" jest wskazanie różnorodnych możliwości zagospodarowania odpadów komunalnych (zbiórka, składowanie, utylizacja) wraz z uzyskaniem możliwie najlepszego efektu ekologicznego . Ponadto zadaniem programu jest wskazanie kierunków rozwoju dotychczasowego sposobu gospodarki odpadami .


PODSTAWA OPRACOWANIA
Podstawę opracowania stanowią następujące dokumenty źródłowe i akty prawne :
1.    Uchwała NR XXIII/193/02 Rady Gminy w Żegocinie z dnia 7 czerwca 2002r. w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku w gminie Żegocina
2.    Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach ( Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.)
3.    Strategia rozwoju gminy Żegocina
4. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Żegocina (2000 rok)

II. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBSZARU GMINY ŻEGOCINA
      Gmina Żegocina położona jest w Powiecie Bocheńskim, w Beskidzie Wyspowym, w dorzeczu rzeki Raby. Gmina Żegocina jest jedną z mniejszych gmin Powiatu Bocheńskiego i zamieszkuje ją ogółem ok. 5 tys. osób. Według danych statystycznych na dzień 31.XII.2002r. liczba ludności w gminie Żegocina wynosi 4 836 osób. Liczba mieszkańców poszczególnych wsi wchodzących w skład gminy przedstawia się następująco:
Żegocina -1543
Bytomsko -631
Bełdno -264
Łąkta Górna -1462
Rozdziele -845
Średnia gęstość zaludnienia wynosi ok. 138 osób/km² . Najgęściej zaludnioną wsią jest Żegocina: niecałe 200 osób/km², niższa gęstość zaludnienia występuje w Łąkcie Górnej:
ok. 140 osób/km², około100 osób/km² jest we wsiach Bytomsko i Bełdno, a najrzadziej zaludnioną wsią jest Rozdziele: nieco ponad 90 osób/km².
      Trudno jest sformułować precyzyjne prognozy demograficzne dla obszaru dzisiejszej gminy Żegocina gdyż w obecnym jej kształcie istnieje ona zaledwie dwa lata. Brakuje więc koniecznej ilości danych statystycznych przedstawiających kierunki zmian w przeciągu dłuższego czasu.

Analiza struktury demograficznej ludności gminy Żegocina

Tab. 1. Struktura ludności pod względem wieku i płci. Stan na 15.05.1996.

      Na podstawie danych przedstawionych w tabeli 1 można określić średni wiek mieszkańca gminy Żegocina (tab. 1). Jest to 36 lat. Biorąc pod uwagę współczynnik starości, obliczany według stosunku liczby ludności w wieku przed- i produkcyjnym (0 - 59 lat) do liczby ludności w wieku poprodukcyjnym (pow. 60 roku życia), który wynosi 16,27%, należy stwierdzić, iż struktura wieku społeczeństwa gminy nie odbiega od średniej ogólnopolskiej dla terenów wiejskich.
     Warto zwrócić uwagę na fakt, że w ciągu ostatnich 8 lat społeczność Żegociny nieco odmłodniała (tab. 2), głównie za sprawą znacznego przyrostu liczby dzieci i młodzieży.

Tab.2 Odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym.

      Jest to zjawisko bardzo pozytywne, choć trudno powiedzieć na ile stałe. Starzenie się populacji na danym terenie ma wpływ na obciążenie ekonomiczne społeczeństwa, związane z nim zagrożenie ubożenia ludności oraz zmniejszenie się jej liczby. O ile społeczność Żegociny nie wykazuje silnych oznak starości demograficznej, o tyle wskaźnik obciążenia ludności w wieku produkcyjnym dzieci i ludźmi starymi wynosi 1,04 (w roku 1993 - 1.0, zaś w 1988 - 0.96) i wykazuje tendencje zwiększania się tego obciążenia. Tendencja ta jest groźna, choć pozytywne jest to, że wzrost obciążenia grupy ludności w wieku produkcyjnym odbywa się w skutek przyrostu ludności młodej do 18 roku życia a nie starej.
     Przyrost naturalny w tychże latach kształtował się następująco: 1988 - 11promili, 1993 - 7 promili, 1995 -7 promili.
Na terenach obecnej gminy, w okresie ostatnich 5 i 10 lat notuje się stały przyrost ludności w wielkości około 7-11 promili. W roku 1995 przyrost naturalny wyniósł 7 promili. W liczbach bezwzględnych wyniósł on 35 osób.
Liczba urodzeń - 80
Liczba zgonów - 45
Przyrost naturalny - 35
    Saldo migracji od wielu lat jest nieznacznie ujemne. Ze względu na brak danych statystycznych znamy jedynie liczbę zameldowań i wymeldowań za ostatni rok - 1995.
liczba zameldowań 50 osób
liczba wymeldowań 68 osób
saldo (18) osób
Wskazuje to na niewielki odpływ ludności.
      Liczebność grupy dzieci i młodzieży nie jest obecnie niska w stosunku do liczby pozostałej części populacji, jednak emigracje młodzieży w okresie edukacji oraz emigracje ekonomiczne ludzi zaczynających dorosłe życie, powodują odpływ tych roczników z terenu gminy do większych aglomeracji. Ażeby temu zapobiec należy uznać za ważny cel stworzenie korzystnych warunków startu życiowego młodzieży.

III. ISTNIEJĄCY STAN GOSPODARKI ODPADAMI
      Gmina Żegocina rekultywuje wysypisko śmieci w miejscowości Łąkta Górna, założone w latach siedemdziesiątych . Wysypisko było tzw. "dzikim obiektem". Odpady komunalne z terenu Gminy Żegocina wywożone były na wysypisko w Łąkcie Górnej do 15 lipca 2002 roku . Od 15 lipca 2002 roku odpady komunalne wywożone są na składowisko przez Zakład BZUK Bochnia .
      Prace rekultywacyjne polegają na przeformowaniu czaszy wysypiska oraz przekrycie go co w efekcie by:
-    uniemożliwiło w sposób naturalny maksymalny spływ wód powierzchniowych,
-    uniemożliwiło dopływ wód z terenu otaczającego,
-    pozwoliło na wykorzystanie użytkowe po dokonanej rekultywacji.
Prace rekultywacyjne rozpoczęła firma Zmechanizowane Roboty Ziemne - Dobrociesz. Rekultywację rozpoczęto ze środków własnych i z dotacji Starostwa Powiatowego w Bochni.
      Obecnie prowadzone są próby wprowadzenia systemu selektywnej zbiórki odpadów . Aktualnie odpady wywożone są poza teren gminy przez Zakład BZUK Bochnia oraz indywidualnych właścicieli. System wywozu odpadów będzie oparty o zbiórkę śmieci bezpośrednio w gospodarstwach domowych w workach 110 l z rozdzieleniem na balast, szkło , plastik oraz indywidualne kontenery na odpady o pojemności 7 m³ w spółdzielni mieszkaniowej oraz zakładach pracy. Na terenie gminy prowadzi się też segregację odpadów w pojemnikach typu dzwon. Nie oddziela się odpadów niebezpiecznych, nie ma też miejsc zorganizowanego gromadzenia przeterminowanych leków , niepotrzebnych opon , odpadów zawierających rtęć , przeterminowanych i niepełnowartościowych środków ochrony roślin . W/w odpady najprawdopodobniej trafiają wraz z odpadami komunalnymi na wysypisko komunalne - nie dostosowane do gromadzenia tak toksycznych i niebezpiecznych substancji. Jednak jest wielkie prawdopodobieństwo , że po części odpady niebezpieczne trafiają bezpośrednio do środowiska poprzez ich zakopywanie, dzikie wyrzucanie, spalanie w piecach węglowych, CO oraz ogniskach .
      Wprowadzany system zbiórki odpadów musi zostać uporządkowany a wśród mieszkańców zostanie przeprowadzona edukacja ekologiczna w celu uświadomienia konieczności dbania o środowisko w którym żyjemy. Bardzo szeroką akcją należy objąć szkoły. Przeprowadzanie różnego rodzaju ścieżek tematycznych i akcji związanych z ochroną środowiska , zbiórek śmieci itp. jest bardzo przydatne dla dzieci , może dorastając będą dbały o porządek nie tylko wokół siebie.

IV. OKREŚLENIE SKŁADU I ILOŚCI ODPADÓW

ODPADY INNE NIŻ KOMUNALNE
     Na terenie gminy Żegocina funkcjonują różnego rodzaju zakłady , które to wszelkie wytworzone odpady kierują wspólnie ze strumieniem odpadów komunalnych na wysypiska . Każda z firm wytwarza inne odpady , których rodzaje przedstawiliśmy w poniższej tabeli :
Rodzaj produkcji    Wytwarzane odpady inne niż komunalne:
stolarnie  -  odpady drzewne : zrąbki , kora , wióry , trociny
Przetwórstwo owoców  -  wytłoki z owoców
oczyszczalnia ścieków  -  piasek , odpady ściekowe
wyroby z metalu   -  złom
   
       Powyższe odpady zgodnie z przepisami wykonawczymi do ustawy o odpadach powinny być odrębnie gromadzone i ewidencjonowane . Na terenie gminy Żegocina odpady przemysłowe są wywożone przez te zakłady , które je wytwarzają.

Do przeróbki wspólnie z odpadami komunalnymi mogą być włączane następujące rodzaje odpadów przemysłowych :
-    odpady organiczne z przemysłu spożywczego jako materiał fermentujący dołączony do masy kompostowej ,
-    odpady z przemysłu drzewnego (zrąbki, kora, wiórki, trociny ) jako materiał strukturalny w masie kompostowej ,
-    odpady nieorganiczne np. pokruszone resztki materiałów budowlanych jako materiał do przykrywania odpadów na wysypisko oraz do formowania dróg technologicznych na wysypisku ,
.    odpady , które mogą być gromadzone w selektywnej zbiórce .

      Należy przypomnieć , że obowiązek zapobiegania powstawaniu lub minimalizacji ilości odpadów , ich wykorzystywania , usuwania lub unieszkodliwiania spoczywa na wytwarzającym odpady .

V. SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI MOŻLIWY DO WDROŻENIA W GMINIE ŻEGOCINA

      Wszelkie działania związane z gospodarką komunalną są bardzo trudne do realizacji . Dlatego też wymagają pewnych rozwiązań. Możemy wziąć tu pod uwagę przede wszystkim gospodarkę surowcami wtórnymi, a w związku z tym również selektywną segregację odpadów w każdej gminie . Dodać należy, ze rosnące wymagania w zakresie ochrony środowiska nie pomagają nam w zrównaniu się np. z krajami zachodnimi.
     Należy podkreślić, że dążenie do integracji ze Wspólnotą Europejską stwarza konieczność dostosowania standardów, jak również systemów organizacyjnych do tworzonych w ramach Wspólnoty jednolitych zasad w tej dziedzinie.
Odpady gromadzone na składowiskach komunalnych nie są od siebie oddzielane. Na składowiska trafiają wszystkie rodzaje odpadów, a pochodzą one głównie z zakładów przemysłowych, od mieszkańców, placówek gastronomicznych i usługowych oraz gospodarstw rolnych.         Składowiska odpadów komunalnych w regionie Małopolski mają charakter składowisk zbiorczych. Deponowane nieczystości charakteryzują się dużym udziałem rozkładanej substancji organicznej.
Jednak należy przyznać, że odpady płynne coraz to rzadziej wylewane są na wysypiska komunalne, gdyż coraz mocniej rozwija się gospodarka ściekowa.
     Zalecane w warunkach polskich systemy gospodarki odpadami:
I    Wariant
*    selektywne gromadzenie odpadów " u źródła"
*    wywóz części odpadów do unieszkodliwiania ( w tym do składowania na wysypiskach )
*    wywóz wyselekcjonowanych surowców wtórnych w celu ich wykorzystania i odzyskania
II    Wariant
*    nie selektywne gromadzenie odpadów
*    wywóz odpadów do kompleksowego zakładu przerobu odpadów np. sortownia z wysypiskiem i kompostownią
*    wywóz wyselekcjonowanej części odpadów do unieszkodliwiania (w tym do składowania na wysypisku )
*    wywóz wyselekcjonowanych surowców wtórnych w celu ich wykorzystania
Równolegle do inwestycji związanych z powstawaniem nowych obiektów gospodarki odpadami realizowane są rekultywacje wyeksploatowanych lub nieprzystosowanych do eksploatacji wysypisk odpadów. Za zamknięte i zrekultywowane obiekty uznawane są jedynie te, które spełniają następujące wymogi:
*    niedopuszczenie do infiltracji wód opadowych w głąb korpusu składowiska
*    odprowadzenie wód opadowych poza obręb składowania
*    zapobieżenie przed wydostawaniem się gazów pochodzących z procesów fermentacyjnych poza obrębem składowiska poprzez prowadzenie biernego lub czynnego odgazowania
*    zapobieżenie pyleniu i roznoszeniu przez wiatr lekkich części składowanych odpadów
*    stworzenie bazy biologicznej dla korzeni roślin
*    tworzenie bariery dla gryzoni i ptactwa
*    zapobieżenie erozji warstwy powierzchniowej składowiska .
     W kraju powszechnie stosowany jest system gospodarki odpadami , który obejmuje:
1.    gromadzenie na terenie posesji w workach, pojemnikach opróżnianych (110 l, 1100 l) lub kontenerach wymiennych o pojemności 7 m³
2.    wywóz sprzętem specjalistycznym : śmieciarki SM i JP ( bezpylne ) oraz samochody systemu wymiennego (z kontenerami)
3.    unieszkodliwianie poprzez składowanie na wysypisku .
     Zgodnie z ustawą o utrzymywaniu czystości i porządku w gminach właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez:
-    wyposażenie nieruchomości w urządzenia służące do gromadzenia odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym i porządkowym oraz przyłączenie do istniejącej kanalizacji sanitarnej,
-    gromadzenie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych w urządzeniach do tego przeznaczonych,
-    usuwanie i unieszkodliwianie odpadów komunalnych.
W technice związanej z unieszkodliwianiem odpadów, w krajach wysoko rozwiniętych kładzie się szczególny nacisk na działania eliminujące i ograniczające powstawanie odpadów "u źródła".
Zmiany te polegają na działaniach:
-    minimalizacja wytwarzania odpadów,
-    eliminowanie już w procesie wytwarzania składników szkodliwych, trudnoprzetwarzalnych, nieprzyjaznych środowisku naturalnemu,
-    gromadzenie i zbieranie odpadów w postaci posegregowanej na składniki jednorodne
-    maksymalne wykorzystanie wtórne odpadów poprzez selektywną zbiórkę i recykling,
-    optymalizacja systemu wywozu,
-    unieszkodliwianie odpadów przy użyciu sprawnych technologii (kompostowanie, termiczne przekształcanie),
-    kierowanie na wysypiska odpadów mało aktywnych chemicznie i biologicznie.
Bardzo ważna jest selekcja odpadów w miejscu ich powstawania oraz gromadzenie ich w celu dalszego wykorzystania. Każda gmina powinna to wdrażać , ale nie każda posiada na te cele fundusze. Podstawowe kierunki zmian w kompleksowych systemach gospodarki odpadami polegają na selekcji wstępnej odpadów w miejscach ich gromadzenia. Celem wstępnej selekcji jest zarówno pozyskiwanie możliwych do wykorzystania surowców wtórnych jak i eliminacja składników utrudniających końcową utylizację i unieszkodliwianie. Do takich składników zaliczyć należy:
-    opakowania szklane i stłuczkę szklaną
-    złom metali żelaznych i nieżelaznych
-    tworzywa sztuczne
-    materiały tekstylne.

VI. MOŻLIWOŚCI WDROŻENIA SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW KOMUNALNYCH

    Każda z gmin chciałaby doprowadzić do tego, aby mieszkańcy dbali o wygląd swoich posesji. Przy domkach jednorodzinnych się to udaje jednak w przypadku jakiejkolwiek wspólnoty nie zawsze jest to możliwe. Właściciele nieruchomości powinni utrzymywać porządek w nieruchomości oraz starać się o estetyczny wygląd budynków i ich otoczenia, uprzątać teren nieruchomości i pomieszczenia przeznaczone do wspólnego użytku mieszkańców z zanieczyszczeń i nieprzydatnych przedmiotów wytwarzających nieporządek.
W kraju najczęściej stosowany jest system gospodarki, obejmujący: gromadzenie odpadów na terenach posesji w pojemnikach lub workach o pojemności 110 l i 1100 l czy też kontenerach wymiennych o pojemności 7 m³.
Selektywna zbiórka odpadów jest obowiązkiem każdej gminy, co wynika z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz ustawy o odpadach.
Na terenie gminy Żegocina aktualnie nie prowadzi się segregacji odpadów w sposób usystematyzowany, jednak planuje się jej wprowadzenie na terenie gminy w 2004 roku i rozwijać w dalszych latach. Na 2004 rok zostały zaplanowane środki pieniężne na rozpoczęcie systemu segregacji śmieci.
Selektywna zbiórka surowców wtórnych oraz odpadów niebezpiecznych powinna być wdrażana sukcesywnie w miarę rozwijania się ogólnokrajowego rynku surowców wtórnych oraz w miarę możliwości budżetowych gminy.
Podobnie jak w gminach północnej Polski zaleca się, aby każde gospodarstwo domowe otrzymało zestaw kolorowych oznakowanych nadrukami worków składających się z:
*    worka białego na szkło
*    worka żółtego na tworzywa
*    worka niebieskiego na drobny złom
*    worka, czarnego na odpady bytowe i balastowe dla gospodarstw
*    oraz kalendarza, w którym zaznaczono kropkami w kolorze worków dni wywozu odpadów
Wyżej przedstawiony system segregacji odpadów powinien być rozwinięty o zbiórkę odpadów niebezpiecznych ( baterie, akumulatory, odpady zawierające rtęć, przeterminowane środki ochrony roślin i odpadowe lekarstwa) oraz odpady wielkogabarytowe ( wyrzucone meble, sprzęt gospodarstwa domowego, opony).
Jednak dużo zależy od mieszkańców gminy czy zmobilizują się do selektywnej zbiórki śmieci. Rozpoczęciu programu będzie towarzyszyć kampania edukacyjna prowadzona poprzez szkoły, parafie, strażaków, ulotki informacyjne przekazane sołtysom.
Kalendarze z zaznaczonymi dniami odbioru odpadów będą wydawane wspólnie np. z ochotniczą Strażą Pożarną lub jednym z przedsiębiorstw (lub kilku przedsiębiorstw w ramach reklamy swojej firmy) .
Kalendarze i zestawy worków powinny być rozprowadzone przez sołtysów. Należy jednak pamiętać, aby sołtysi dysponowali zapasem worków i prowadzili ewidencje wydanych worków.

VII. TRANSPORT ODPADÓW

      Odpady komunalne wg przepisów prawnych powinny być wywożone na składowiska sprzętem przystosowanym do ich wywozu i wykorzystywanym wyłącznie do tego celu. Stąd też wywodzi się grupa pojazdów o specjalistycznej konstrukcji, z odpowiednim nadwoziem i mechanizmem.
W warunkach polskich rozróżnia się dwa systemy wywozu odpadów :
1.    system niewymienny (stosowany na terenie gminy), polegający na rozładunku pojemników do specjalistycznych pojazdów, bez ich wywozu do miejsca unieszkodliwiania. Jest to system powszechnie stosowany do wywozu odpadów komunalnych, opierający się na zbiornikach do gromadzenia odpadów o pojemności od 50 do 2200 litrów.
2.    system wymienny , polegający na transporcie pojemników do miejsca unieszkodliwiania . Warunki gromadzenia odpadów w kontenerach i częstotliwość wywozu napełnionych kontenerów musi odpowiadać wymogom sanitarnym, to znaczy że częstotliwość opróżniania powinna wynosić minimum raz w tygodniu.
Należy jednak pamiętać, że przed wprowadzeniem selektywnej zbiórki odpadów należy ustalić zasady ich transportu i wywozu do miejsc ich unieszkodliwiania, wykorzystywania lub dalszego czasowego gromadzenia.
Gromadzenie odpadów w gminie Żegocina odbywa się w pojemnikach i workach foliowych zaś odpady organiczne kompostowane i kuchenne skarmiane inwentarzem. Odpady drewniane i nadające się na opał są spalane.

VIII. RYNEK ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW

      Prawie trzy czwarte gmin w Polsce wywozi odpady bez żadnej selekcji na wysypisko . W ponad 20 % gmin prowadzi się całkowita lub częściową segregację odpadów "u źródła", czyli w gospodarstwach domowych. W 245 gminach (9,9%) prowadzi się sortowanie odpadów przy wysypisku. Częściową selektywną zbiórkę odpadów prowadzi się w 108 gminach (4,3%). Jednak są jeszcze w Polsce gminy , które nie prowadzą żadnej gospodarki odpadami, wszystkie odpady trafiają na dzikie wysypiska lub sieje zakopuje, bądź spala w gospodarstwach domowych .

Sposoby pozbywania się odpadów w gminach
Lp.            Gminy
    Sposób pozbywania się odpadów    Ogółem N=2846%     miejskie N=318%    miejsko-wiejskie N=565%     Wiejskie N=1603%
1.    Wszystko wywozi się na wysypisko    74,6     57,7    72.4    78,6
2.    Sortowanie u źródła, reszta nawysypisko    20,8     36,7    22,1    17,3
3.    Sortowanie przy wysypisku    9,9     20,1    13,3    6,6
4.    Częściowo selektywna zbiórka    4,3     10,3    3,7    3,4
5.    Utylizacja odpadów zwierzęcych    0,7     -    0,9    0,7
6.    Dzikie wysypiska    0,4    -     0,2    0,6
7.    Kompostownia    0,4    1,3     0,5    0,2
8.    Zakopuje się, spala wgospodarstwach domowych    0,1     -    0,4    0,2

      Z tabeli wynika , że najgorszą gospodarkę odpadami prowadzą gminy wiejskie, bowiem ponad 78% tych gmin wywozi odpady bez żadnej selekcji na wysypiska, a jednocześnie najmniej gmin wiejskich sortuje odpady u źródła lub przy wysypisku.


1.    Rynek makulatury
Określenie potencjalnych możliwości i perspektyw zbytu makulatury ma decydujące znaczenie dla sposobów, organizacji i skali ich prowadzenia pozysku makulatury w selektywnej zbiórce. Parametrami opisującymi rynek obrotu produktami papierniczymi są :
*    zużycie papieru na jednego mieszkańca
*    produkcja i import papieru
*    technologiczne możliwości przerobu makulatury jako surowca do produkcji
*    cena skupu makulatury proponowana przez papiernie .
Potencjalny dostawca makulatury powinien liczyć się z warunkami stawianymi surowcom poprzez poszczególnych odbiorców . W przemyśle krajowym na makulaturę obowiązuje norma branżowa BN-78/7311-12. Znajomość tych wymagań jest konieczna , gdyż bez ich spełnienia niemożliwa będzie sprzedaż makulatury. Ponadto, na poszczególne gatunki makulatury ustala się różne ceny, co daje możliwość uzyskania wyższych efektów ekonomicznych zbiórki makulatury.
Ze względu na położenie gminy nie ma ona jak na razie możliwości skierowania makulatury do specjalnych zakładów do jej zbiórki przeznaczonych, gdyż leżą one dosyć daleko.
2.    Rynek zbytu szkła
W kraju nie funkcjonował dotychczas odzysk szkła poużytkowego. W odpadach komunalnych jest ono niepożądanym składnikiem i przy przerobie np. na kompost musi być bezwzględnie usuwane. Szkło jest zarówno niebezpieczne dla ludzi i zwierząt jak i dla środowiska itp.
Huty szkła deklarują możliwość odbioru stłuczki , barierą jednak są techniczne możliwości przerobu stłuczki zanieczyszczonej obcymi frakcjami. Wymagania hut w zakresie stłuczki opisane są polską normą PN-80/B-13010-surowce wtórne. W projekcie nowej normy, która co prawda nie ma jeszcze obowiązującej mocy prawnej, zwiększone zostały wymagania w zakresie czystości i jednorodności.
Dostarczana do hut stłuczka powinna być czysta , chociaż i tak w hucie poddawana jest procesom uzdatniania. Pełne linie do uzdatniania stłuczki szklanej posiada huta w Jarosławiu i w Wyszkowie.
Gmina w ramach selektywnej zbiórki odpadów powinna gromadzić szkło w odpowiednich koszach , a następnie z uwagi na to, że na terenie gminy nie funkcjonuje obiekt unieszkodliwiania odpadów powinna przewozić je do punktów skupu szkła np. w: -    BZUK Bochnia
3.    Rynek zbytu tworzyw sztucznych
     Obowiązująca w Polsce norma państwowa PN-87/C-89004 Wyroby z tworzyw termoplastycznych. Cechy i cechowania. Nakłada ona na producentów obowiązek znakowania produkowanych wyrobów . Norma ta wyróżnia 35 rodzajów tworzyw . Jest to szczególnie istotne przy zastosowaniu recyklingu, gdyż mechaniczne segregowanie odpadów tworzyw sztucznych jest w chwili obecnej niemal niemożliwe.
Jakość odpadów przeznaczonych na regranulat określa polska norma PN-86/C-89108 - Tworzywa termoplastyczne. Odpady poużytkowe do regeneracji. W normie tej wyodrębniono 10 grup odpadów w postaci folii lub kształtek, a odnoszących się do PE, PP , PCW , PS , i PA ( poliamidu ) oraz do mieszanin.
Praktycznie więc tworzywa sztuczne przeznaczone do zbycia muszą być z założenia czyste i chemicznie jednorodne. Stwarza to niedogodne warunki dla zbywającego .
Z uwagi na to, że na terenie gminy nie funkcjonuje jakikolwiek punkt skupu tworzyw sztucznych , to gmina powinna przewozić je do punktów skupu np. w:
-    Skupie Surowców Wtórnych " EKOLOB " w Kłaju .

IX. ODZYSK ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH

      Należy przyznać, że odpady niebezpieczne nie mają dość wielkiego udziału w ilości odpadów komunalnych, jednak stwarzają większe zagrożenie niż pozostałe odpady, nie tylko dla ludzi, ale i dla zwierząt oraz środowiska.
Gmina Żegocina nie posiada specjalistycznych zakładów przyjmujących odpady niebezpieczne, powstałe w wyniku bytowania ludzi itp.
Odpady , które możemy zaliczyć do niebezpiecznych:
*    przeterminowane lekarstwa
*    odpady zawierające rtęć
*    padlina zwierząt i odpady z ubojni
*    przepracowane oleje
*    baterie
*    akumulatory
*    opakowania po zużytych środkach ochrony roślin
*    przeterminowane środki ochrony roślin.
      Odpady przeznacz.
Najbliżej położona gminy firma, która przyjmuje odpady niebezpieczne to Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi w Krakowie.

X.  ROZWIĄZANIE SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W GMINIE ŻEGOCINA

      Przyjęto rozwiązanie systemu gromadzenia odpadów na terenie gminy Żegocina dostosowano do wymogów i charakteru zabudowy oraz równoczesnego wdrażania selektywnej zbiórki odpadów i wydzielania substancji niebezpiecznych. System gromadzenia odpadów powinien być oparty na gromadzeniu ich w kontenerach o pojemności 110l i 7m3 - tak samo wygląda to w wielu innych gminach. Następnie należy wdrożyć selekcję odpadów za pomocą systemu workowego, uświadamiając ludziom , że jest ona bardzo potrzebna. Przydane były by również pojemniki na odpady niebezpieczne, ustawione w odpowiednich miejscach.
Składniki odpadów o charakterze surowców wtórnych - mające zbyt na rynku krajowym:
* opakowania szklane i stłuczka szklana
*    metale
*    niektóre gatunki tworzyw sztucznych
*    makulatura
Wstępnie należy rozpocząć od segregacji:
-    balast
-    plastik
-    szkło
Ilość potrzebnych worków wynika z ilości gospodarstw oraz ilości odpadów. Mając na uwadze doświadczenie innych gmin program przewiduje rocznie na gospodarstwo domowe ilości:
18 worków na balast
10 worków na szkło
10 worków na plastik

Co stanowi w skali gminy ilość worków na rok:
Balst 1261 gospodarstw x 18 szt. = 25 032
Szkło 1261 gospodarstw x 10 szt. =12 610
Plastik 1261 gospodarstw x 10 szt. = 12 610
                                                   Razem 49 952 szt
                        + 10 % dodatkowych = 54 947 szt.

Dodatkowe worki należy przeznaczyć dla osób przyjezdnych oraz zamieszkujących domki letniskowe.
Obecnie niema potrzeby zbiórki metali ze względu na wysokie ceny skupu oraz bezpośredni ich odbiór z gospodarstw domowych.

Wprowadzenie w gminie nowych form gospodarowania odpadami wymaga przede wszystkim akceptacji mieszkańców. Bardzo ważne jest również zaangażowanie się niektórych jednostek w to przedsięwzięcie oraz uświadamianie dzieciom jak jest to potrzebne.

Z uwagi na niewielkie możliwości finansowe gminy Żegocina należałoby zagospodarować odpady w kilku etapach.

XI. HARMONOGRAM RZECZOWY

1. Zakup worków na odpady w ilości 55 000 szt.
2.Wykonanie kalendarzy wraz z informacją o terminach wywozu 1300 szt.
2.    Zatrudnienie osoby do ewidencjonowania gospodarstw domowych korzystających z sytemu selektywnej zbiórki oraz prowadzącej spraw związanych z nielegalnym usuwaniem odpadów
3.    Zakup koszy ulicznych
4.    Dokończenie rekultywacji wysypiska w Łąkcie Górnej

XII. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ

Etap I
1.    Przeszkolenie osoby odpowiedzialnej za wprowadzenie programu
2.    Opracowanie wzorów kalendarzy, worków oraz ulotek informacyjnych
3.    Przeprowadzenie przetargu na wykonanie worków ww materiałów
4.    Zakończenie inwestycji pn. Zamknięcie wysypiska odpadów komunalnych w Łąkcie Górnej.
Etap II
1.    Przeprowadzenie zebrań z mieszkańcami oraz rozpropagowanie idei segregacji odpadów wśród młodzieży szkolnej
2.    Opracowanie list mieszkańców i instytucji objętych obowiązkiem udokumentowania sposobu postępowania z odpadami.
3.    Rozprowadzenie worków i kalendarzy wśród mieszkańców
Etap III
1.    Kontrola nad rozprowadzania worków
2.    Przypominanie mieszkańcom o konieczności segregacji odpadów
3.    Objęcie nakazem przystąpienia do programu mieszkańców którzy nie przystąpili do segregacji a nie udokumentują innego sposobu usuwania odpadów.
Etap IV
1.    Zbiórka odpadów wielkogabarytowych - dwa razy w roku koniec kwietnia i koniec października.


Opracował : inż. Wiesław Dudziak
Dyrektor ZGK Żegocina