O księdzu Wojciechu Roszku do dziś wspominają górale w Poroninie. Widocznie jego
zasługi dla parafii poronińskiej musiały być niemałe. Choć jak okazuje się z
biogramu Bogusławy Czajeckiej w "Polskim Słowniku Biograficznym", zasługi
księdza Wojciecha Roszka wykraczają daleko poza Poronin. Pochodził z Łąkty Górnej
koło Bochni i był synem rolnika.
Szkołę wydziałową i niższe gimnazjum
ukończył w Bochni, po czym kształcił się w Krakowie, a następnie studiował w
Seminarium Duchownym Instytutu Teologicznego w Tarnowie. W 1860 roku otrzymał święcenia
kapłańskie od
biskupa Józefa Alojzego Pukalskiego. Jako wikary pracował w
Trzcianie, Radłowie, Zassowej, Chełmie i w Bochni. Po dziesięciu latach został
proboszczem w Poroninie jako piąty w historii parafii proboszcz. Jako proboszcz piastował też godność wicedziekana
dekanatu nowotarskiego, a czas jego proboszczowania w Poroninie trwał 24 lata, a więc
najdłużej ze wszystkich swoich poprzedników. Jego działalność duszpasterska jako
też gospodarska i społeczna wyraźnie zaznaczyła się na każdym odcinku życia
parafii. Tamtejsza parafia należała wówczas do diecezji
tarnowskiej. Był proboszczem gospodarnym, ale dbał nie tylko o kościół i plebanię,
ale też o inne sprawy parafian. Doprowadził m.in. do zbudowania szkoły w Poroninie.
Jednocześnie niemal od samego początku swej pracy duszpasterskiej na Podhalu, działał
w Towarzystwie Tatrzańskim. Poświęcił schronisko zbudowane przez Adama Uznańskiego
przy Morskim Oku. Wydawał z ramienia TT jako członek zarządu pierwsze odznaki i
książki przewodnickie. Pod jego kierunkiem budowano schroniska w Rostoce i Dolinie
Pięciu Stawów i drugiego przy Morskim Oku. Własnoręcznie malował oznakowania szlaków
turystycznych. Prowadził też badania naukowe, m.in. źródeł dopływowych Morskiego
Oka, aby sprawdzić, czy zamarzają, a także obserwacje meteorologiczne. Założył
zresztą w Poroninie stację meteorologiczną. Był członkiem Komisji Fizjograficznej
Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, a później Akademii Umiejętności i publikował swe
uwagi w sprawozdaniach komisji. Założył też stacje Towarzystwa Tatrzańskiego w
Białce, Czarnym Dunajcu. Czorsztynie, Nowym Targu i Zakopanem, a w 1888 roku został
opiekunem zbiorów Towarzystwa Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego.
Popierał rozwój przemysłu góralskiego i wysunął inicjatywę utworzenia szkoły
snycerstwa w Zakopanem, propagował rozwój kółek rolniczych, dbał o oświatę wśród
chłopów. Przyjaźnił się z ks. Józefem Stolarczykiem, słynnym zakopiańskim
proboszczem, a także z Tytusem Chałubińskim i Janem Matejką. Zmarł 13 grudnia 1894 i spoczywa na cmentarzu w Poroninie, a na jego
grobie stoi piękny granitowy krzyż. Zmarł w 1894 roku w
Poroninie, mając zaledwie 59 lat. |
Roszek Wojciech (17 IV 1834 Łąkta Górna k. Bochni - 13 XII 1894
Poronin). Ksiądz, taternik, działacz Towarzystwa Tatrzańskiego. W latach 1860-70 był
wikarym w różnych parafiach poza Podhalem, a od 6 VII 1870 do śmierci proboszczem w
Poroninie. Spisywał tam kronikę parafialną. Był prodziekanem dekanatu nowotarskiego.
Dużo chodził po Tatrach, aż do 1892. Przy próbie wejścia na
Gierlach w 1874 w towarzystwie Tytusa Chałubińskiego, ks. Józefa Stolarczyka i in.
dokonał pierwszego wejścia na Ponad Ogród Turnię. W 1889 (?) uczestniczył w jednej z
wypraw odkrywczych Edwarda Pauliego do Goryczkowej Jaskini.
Był też jednym z pierwszych turystów zimowych w Tatrach: w lutym
1891 w gronie kilku osób odwiedził Morskie Oko. Był jednym z pierwszych członków TT,
od 1874, i wieloletnim jego działaczem. Od 1874 był członkiem (potem także
przewodniczącym) pierwszej komisji wykonawczej TT w Zakopanem; komisja ta zajmowała się
schroniskami i ścieżkami w Tatrach. W 1876 kierował budową schronisk w Starej Roztoce
i przy Pięciu Stawach Polskich, a w 1891 budową drugiego z kolei schroniska TT przy
Morskim Oku.
Jako jeden z pierwszych znakował ścieżki w Tatrach. W latach
1880-92 był członkiem wydziału TT.R. w 1875 wynalazł kandydata (Macieja Mardułę z
Olczy) na pierwszego nauczyciela Szkoły Snycerskiej w Zakopanem, otwartej przez TT w
1876, a następnie w 1881-87 R. z ramienia TT był członkiem rady nadzorczej owej
szkoły, zwanej już oficjalnie Szkołą Fachową dla Przemysłu Drzewnego. W Zakopanem
działał też społecznie w in. dziedzinach, np. w Tow. Podtatrzańskim.
W Poroninie prowadził od 1871 przez wiele lat obserwacje meteor. z
ramienia krak. Komisji Fizjogr., a przez jakiś czas również obserwacje fenologiczne i
ogłaszał ich wyniki w "Spraw. Komis. Fizjogr." (1874-78). W gościnnym domu R.
w Poroninie bywał m.in. Jan Matejko.
|
Źródło:"Pam. TT"
16, 1895 (Leopold Świerz). - Zofia Roszek: Wśród nielegendarnych postaci Zakopanego.
"Chrześcijanie" 6, 1981. - "PSB" 32, 1990 (Bogusława Czajecka, z
błędami). |
