|
Mały eksperyment i co z tego wynikło?
- Co to dało? Początkowo przewodniczący nie bardzo
wiedział, jak odpowiedzieć.
Dopiero, kiedy sekretarz Prezydium sięgną] po zestawienia
cyfrowe okazało się, że pewne efekty można wykazać. Na Żegocinę, przypadło
dodatkowo 45 tys. zł, którą to sumę Rada Gromadzka po raz pierwszy naprawdę
samodzielnie rozdysponowała. I trzeba przyznać - z głową to uczyniła. W Bytomsku
konieczny był most, w Żegocinie - przepust betonowy, a w Łąkcie - ława i nasyp koło
mostu. Kwota wydana na zakup owiec na pewno się oprocentuje, nie w złotówkach, ale w
przychowanych jagniętach; przywiodą je w przyszłym roku gospodarze, którzy pobrali
owce. O celowości budowy remizy dla straży pożarnej nie trzeba nikogo przekonywać..
Oczywiście - nie trudno czegoś dokonać, kiedy się dostaje środki
do ręki. Ale kiepski to gospodarz, który nie dba o groszaki dla uzupełnienia kiesy.
Gromadzka Rada w Żegocinie, dzięki zwiększonym uprawnieniom, dorobiła się nadwyżki
budżetowej w
wysokości 25 tys. zł. Okazuje się, źe i czynności administracyjne mogą dostarczyć
jakiego takiego dochodu.
Opłaciło się i przypilnowanie szarwarku - 6 tys. zł z okładem, to
kwota nie do pogardzenia. Kiedy przyszło do decyzji, jak wykorzystać te fundusze,
wyliczyli, że za tych 25 tys. zostaną zakupione środki weterynaryjne dla gromady. Izba
Porodowa otrzyma nowy piec i szopę na węgiel, szkoły podstawowe - apteczki, a
słuchacze szkoły zimowej w Łąkcie dostaną pomoce naukowe.
|
Znalazły się nawet pewne kwoty na budowę linii
telefonicznej w Rozdzielu i Bytomsku. Można, nie dopuszczając się przesady,
przypuszczać, że te pierwsze samodzielne decyzje Rady Gromadzkiej nie pozostały bez
wpływu na projekty i plany Żegociny.
Zaczynają się one od lokalnej produkcji cegły i dachówki, w
pierwszym rzędzie na budowę ośrodka zdrowia, a kończą na ... basenie kąpielowym,
atrakcyjną w tyra rejonie miejscowością letniskową.
*
Samodzielność GRN w Żegocinie i innych rad gromadzkich powiatu
bocheńskiego datuje się od 25 V br. W dniu tym Powiatowa Rada Narodowa podjęła
uchwałę o przekazaniu GRN szeregu zadań łącznie z środkami finansowymi. Postanowiono
całkowicie wprowadzić w życie uchwalę Rady Ministrów z października ub. roku,
powierzając gromadom zadania - od popierania produkcji rolnej, drobnej wytwórczości
lokalnej, poprzez urządzenia komunalne; świetlice, biblioteki do udzielania pomocy
ochotniczej straży pożarnej i utrzymywanie punktów położniczych, felczerskich. PRN
dodatkowo przekazała Radom Gromadzkim zalesianie nieużytków, kapitalne remonty szkół
i ośrodków kulturalnych oraz socjalnych, pozostających na budżecie gromady. W gestii
GRN znalazło sie. również utrzymywanie dróg lokalnych. Dla zabezpieczenia niezbędnych
środków zadecydowano o zwiększeniu udziału GRN w podatku gruntowym. Nie mieli racji
ci, którzy wróżyli eksperymentowi jak najgorszy koniec.
GRN postarały się o to, by z eksperymentu wyciągnąć jak najwięcej
korzyści dla swego terenu. Wprowadzenie w życie uchwały Powiatowej Rady wyzwoliło
samodzielność rad, ich inicjatywę i poczucie odpowiedzialności. Wprawdzie nie
wszystkie GRN były przygotowane do przejęcia zwiększonych zadań, niemniej i te
słabsze starały się im podołać. Wzrosła znacznie troska GRN o realizację planów
finansowych, a w szczególności podatku gruntowego, stanowiącego podstawowe żródło
dochodu w budżecie gromady.
Przy wydawaniu złotówek, którymi przyszło im samodzielnie dysponować,
rady wykazały rozwag i wstrzemięźliwość, jakich można by
się dopatrzyć chyba tylko u głównych księgowych ..Tajemnica" udanych . poczynań
rad gromadzkich w Bocheńskiem tkwi nie tylko w samodzielności, jakiej dane im było
zakosztować. Oparciem dla nich stała się ożywiona inicjatywa społeczna. I tak - w
gromadzie Majkowice prowadzono ze środków pozabudżetowych remont starego budynku,
przystosowując go w pełni do potrzeb ośrodka zdrowia.
- w Książnicach została wybudowana remiza strażacka; z budżetu gromadzkiego
wydatowano na ten cel zaledwie 3 tys. zł.
Doskonale poradziiy sobie rady z powierzonymi im remontami szkół.
Zadania w lej dziedzinie zostały wykonane w znacznie szerszym zakresie i sprawniej niż w
latach minionych.
GRN Cerekiew, z kredytów przeznaczonych na remont, wybudowała dwie
sale lekcyjne, wykorzystując przy tym miejscowe rezerwy materiałowe i angażując do
pomccy mieszkańców wsi.
Nie przyszłoby łatwo zliczyć mosty i mostki, wykonane w szeregu
miejscowości, staraniem GRN - jakby na przekór Wydz. Komunikacji Drogowej powiatu i WRN,
które upierały się przy pozostawieniu środków na utrzymanie dróg w budżecie Rady
Powiatowej.
Sumy budżetowe gromad bocheńskich na rok przyszły nie różnią się od
tych z roku 1957. Radom w tyra powiecie zostaną zwiększone uprawnienia i zadania, przy
utrzymaniu środków na niezmienionym poziomie. Czyżby więc eksperymentowi wyznaczono
tylko półroczną egzystencję?
Za odpowiedz niech posłuży fakt, że na dotychczasowy budżet powiatu
bocheńskiego składa się „tylko" 21 mln zł z dotacji państwowej i rzecz nie w
tym, by postulować łożenie dodatkowych sum przez państwo.
Zapowiedziana reforma terenowych ogniw władzy ludowej przyniesie z
pewnością szereg zmian w strukturze i zakresie działania rad wszystkich szczebli. Mówi
się o potrzebie Ich samodzielności finansowej. Bez wątpienia zmiany pójdą w kierunku
dalszego usamodzielnienia rad. Nie ma więc obawy o zmarnowanie doświadczeń i dorobku
bocheńskiego eksperymentu. |