ENCYKLOPEDIA ŻEGOCIŃSKA - ŻARNÓWKA

   Żarnówka - pojedyncze, najdalej na południe wysunięte wzniesienie na Pogórzu Wiśnickim. Ma wysokość 457 m n.p.m. i sąsiaduje od południa z górą Łopusze, która należy już do Beskidu Wyspowego. Żarnówka położona jest na terenie gminy Żegocina, w miejscowościach: Żegocina, Łąkta Górna, Bytomsko.
  Sam szczyt jest zalesiony głównie sosną, jednak ok. 100m na południe i w podobnej odległości na wschód znajdują się obszerne naturalne tarasy widokowe. Można z nich podziwiać rozległe panoramy Pogórza Wiśnickiego i Beskidu Wyspowego, a przy ponad przeciętnej widoczności szczyty Tatr Wysokich.  Wszystkie spływające z niej potoki stanowią dopływ Sanki.
   Przez Żarnówkę nie prowadzą znakowane szlaki turystyczne, warto jednak zwiedzić ją wspinając się drogami leśnymi. W czasie I wojny światowej odbywały się na niej zażarte walki. 4 grudnia 1914 r. Prusacy szturmowali Rosjan okopanych na stokach Żarnówki i sąsiedniego wzgórza "Górczyna". W toku zażartych walk Prusacy o godz. 15 zdobyli te wzgórza, dostając się jednak pod ogień armat rosyjskich ustawionych na grzbiecie wzniesienia od Leszczyny do Lipnicy Murowanej.

Na odcinku tym walki trwały 14 dni, ostatecznie Prusacy przełamali front rosyjski w bezpośredniej walce na bagnety.
    Projektowane jest utworzenie na Żarnówce częściowego rezerwatu leśnego obejmującego las sosnowy oraz odkrywkę geologiczną. Drzewa rosnące w lesie liczą 100-120 lat i jest to prawdopodobnie naturalny drzewostan.
   Zachodnie stoki góry Żarnówki porasta las państwowy Nadleśnictwa Brzesko. Las jest mieszany z przewagą drzewostanu iglastego - głównie sosny. Ze względu na strome, urwiste pochylenie stoku można spotkać liczne polodowcowe ostańce wierzchowinowe, podobne do tych z pobliskiego rezerwatu "Kamienie Brodzińskiego" - jednak są znacznie mniej okazałe, trudno dostępne, więc nie stanowią atrakcji turystycznej.
   U podnóża zachodniego stoku Żarnówki płynie rzeka Sanka. Chociaż w większości jej dwudziestokilometrowe koryto biegnie przez teren Pogórza Wiśnickiego o niewielkiej wysokości bezwzględnej, uważana jest za potok górski. Powodem tego stanu jest umiejscowienie źródeł Sanki pod górą Kamionną (805m. n.p.m.), oraz fakt, że rzeka przyjmuje obecnie charakter sezonowy. W okresach suchych stan jej wód jest znikomy, natomiast po nawet krótkotrwałych opadach deszczu poziom wody niebezpiecznie wzrasta. Wielokrotnie powodowała podtopienia przyległych terenów. Po tzw. "wielkiej powodzi z 1997 roku" wylewanie Sanki zostało zminimalizowane przez przeprowadzenie regulacji koryta rzeki. Przed pracami regulacyjnymi u podnóża góry Żarnówki, Sanka miała charakterystyczne koryto potoku górskiego. Zarówno dno jak i brzegi były kamieniste, zbudowane z mniejszych i większych skał fliszu karpackiego. Miejscami tworzyły się naturalne głębsze zbiorniki z poziomem wody przekraczającym 1,5 metra. Przy jednym z nich w XIX wieku funkcjonował młyn wodny, którego pozostałości są widoczne do dnia dzisiejszego - fundamenty i podpiwniczenie. Nurt Sanki odsłonił pod Żarnówką rzadkie osady iłowe w postaci drobnego łupku.
Około 1,5km w górę rzeki, koryto Sanki biegnie przez nieczynny kamieniołom skał fliszowych - obecnie jest tam rezerwat przyrody nieożywionej.
   Aby dostać się na polany widokowe pod szczyt góry Żarnówka, należy udać się w pieszą wycieczkę. Pomimo to, że jeszcze w latach 70-tych pod Żarnówką funkcjonowała baza turystyczna PTTK, nie prowadzi tam żaden znakowany szlak turystyczny. Sytuację pogarsza fakt, że popularne mapy Pogórza Wiśnickiego i Beskidu Wyspowego posiadają poważne błędy w sieci dróg gruntowych.
Praktycznie na sam szczyt prowadzi dobrze utrzymana gminna droga gruntowa. Wyznacza ona granicę między wsiami Żegocina i Łąkta Górna. Droga rozpoczyna się przy głównej trasie Bochnia-Limanowa. Zaraz na początku Żegociny od strony Bochni (ok. 200 m za drogowskazem Żegocina) jest po lewej stronie betonowy most przez rzekę Sankę. Po przekroczeniu mostu droga początkowo jest asfaltowa, następnie przechodzi w betonową. Gdy droga przechodzi w utwardzoną gruntową, rozgałęzia się. Należy się udać w lewą odnogę, a następnie już cały czas do góry przez las. Po około kilkuset metrach, stosunkowo stroma droga gruntowa dociera na uprawną polanę podszczytową. Rozpościera się tam piękny widok na zachód i południe.
Nieco dalej po przejściu przez las jest następna polana z widokiem na północ w stronę wsi Muchówka, a dalej Lipnicy Murowanej i Nowego Wiśnicza. Polany wskutek zaniechania uprawy rolnej zarastają coraz wyższą roślinnością krzewisto-drzewiastą, ograniczając stopniowo zasięg panoramy widokowej.

[wstecz]