 |
Kamieniołom w Żegocinie
Znajduje się na prawym brzegu Potoku Saneckiego, przy drodze Dojście do
niego dojście do kamieniołomu metalową kładką nad Potokiem Saneckim, zwanym też
Sanką. Na tabliczce informacyjnej jest napis: „Park Geologiczny Piaskowców Grodziskich”.
Pod względem geograficznym rejon kamieniołomu znajduje się na północnym obrzeżu
Beskidu Wyspowego, na wysokości ok. 340 m - 360 m n.p.m. Teren kamieniołomu wykupił
galicyjski Zarząd Dróg Krajowych od rodziny Burkowiczów już w 1853 roku. Początkowo
wydobywany był tutaj kamień, który wykorzystywano pod fundamenty domów i do budowy
murów oporowych wzdłuż Potoku Saneckiego. Na cele budownictwa drogowego rozpoczęto
eksploatację tego kamieniołomu po I wojnie światowej. Na początku lat 30-tych
zainstalowano tutaj kolejkę linową od szczytu kamieniołomu aż do drogi, a wewnątrz
było wyrobisko i szyny dla wózków, którymi wywożono urobek nad brzeg potoku. |
W czasie największego zapotrzebowania na ten kamień zatrudnionych tu
było około 50 osób. Po II wojnie światowej zmniejszyła się liczebność pracowników
i wydobycia. Eksploatację kamieniołomu zakończono w 1961 roku. Obecnie działka, na której zlokalizowany jest kamieniołom jest
własnością Gminy. Obecnie wyrobisko po
nieczynnym kamieniołomie i jednocześnie odkrywka geologiczna w kształcie amfiteatralnym,
usytuowana w centrum wsi nad prawym brzegiem potoku Sanka.
Były kamieniołom
zarastał chaszczami i ulegał niszczeniu. W 2004 gmina Żegocina podjęła decyzję o
urządzeniu tutaj parku geologicznego i biwaku rekreacyjnego. Nad potokiem zbudowano mostek, który umożliwia swobodny dostęp do
kamieniołomu od strony drogi wojewódzkiej nr 965. Nad potokiem zbudowano mostek, który
umożliwia swobodny dostęp do kamieniołomu od strony drogi wojewódzkiej nr 965. Na dnie wyrobiska kamieniołomu utworzono pole biwakowe z ławkami, na którym
wykonano zadaszoną wiatę, murowany z kamieni kominek grillowy, krąg do palenia ogniska.
Zamontowana obok tablica informacyjna z ilustracjami opisuje historię kamieniołomu i
jego budowę geologiczną. Uroczyste otwarcie "Geologicznego
Parku Piaskowców Grodziskich w Dawnym Kamieniołomie w Żegocinie" nastąpiło 27 października 2005 r. |
Odsłonięcie w Żegocinie daje możliwość obserwacji unikalnych form
geologicznych wyeksponowanych na stromych ścianach powstałych w trakcie wydobywania
kamienia. Badanie geologiczne prowadzili tu już geolodzy galicyjscy, w tym prof. Viktor
Uhlig (1857-1911), potam także polscy, m. in. Kamila Skoczylas-Ciszewska (1902-1971).
Geolodzy wyróżnili tu strefę, zwaną żegocińską, która reprezentowana jest przez
sfałdowane utwory prezentujące się na jednej ze ścian. Odsłonięte obiekty
geologiczne tworzyły się około 120 mln lat temu. Teraz możemy oglądać to co
powstało w morzu, które było częścią dużego Oceanu Tetydy. Kamieniołom jest
obiektem wyjątkowym dla geoturystów oraz dla wszystkich, których urzekają twory
przyrody i działalności historycznej człowieka.
Występują tu typowe pod względem układu warstw skalnych i ich
rodzajów, skały dla całego regionu. Na ścianach skalnych z łatwością można rozróżnić
występujące na przemian warstwy łupków i piaskowców z wyraźnymi strzałkami
kalcytowami. Wśród łupków i piaskowców występują również warstwy zlepieńców z
gródkami węgla kamiennego. Warstwy skalne ułożone są względem siebie równolegle i
zapadają pod kątem ok. 400 w kierunku południowym. Grubość warstw skalnych waha się
w granicach od 10 - 30 cm, a najgrubsza warstwa piaskowca wynosi ok. 50 cm. Warstwy
piaskowca i łupka są spękane i wykazują dobą łupliwość. W piaskowcach spotyka się
wykrystalizowane konkrecje kalcytu. Skały występujące w odkrywce są mało odporne na
działanie czynników atmosferycznych, szczególnie łupek /łupie się na płytki/ i
piaskowiec z łatwością ulegają procesom wietrzenia i jako luźna zwietrzelina osypują
się po ścianach tworząc u podnóża stożki piargowe. Występują tu również żwirowce ilaste i margle szare. Warstwy piaskowców
i łupków odsłaniają się również w korycie Potoku Sanka, u podnóża wyrobiska. |
