 |
Erygowanie (łac. erigo -
wznoszę) - pojęcie z prawa kanonicznego Kościoła katolickiego odnoszące się do
założenia lub ufundowania kaplicy, kościoła, klasztoru, parafii lub diecezji przez
uroczysty dekret biskupa lub Stolicy Apostolskiej.
W procesie powstawanie nowej parafii wyróżniamy dwa
etapy: fundację i erekcje. Fundacje stanowi wstępny etap przygotowujący późniejszą
erekcję. Teoretycznie erekcja możliwe była bez fundacji, biskup jednak nigdy nie
zgadzał się na erygowanie nowej parafii bez zabezpieczenia jej odpowiedniej podstawy
materialnej. Fundator przekazywał Kościołowi ową donację, którą przejmował biskup
i w oparciu o nią erygował parafię.
Dokument erekcyjny dla parafii żegocińskiej nie jest znany, nie znamy
także daty erekcji parafii. Istnieje dokument uważany za akt fundacyjny kościoła
żegocińskiego z 1293 r. Oryginał dokumentu nie zachował się. Dokument znany jest z
oblaty (wpisu) w księdze grodzkiej sądeckiej z 19.VII. 1647 r. W zapisie poprzedzającym
oblatę zanotowano, że przedstawił go do wpisu w imieniu plebana żegocińskiego
szlachcic Walenty Piotrowski. |
Treść dokumentu napisanego w języku łacińskim przetłumaczył na
język polski i opublikował w dziele "Sądeczcyzna" (Kraków 1863, tom I, str.
183-184) Szczęsny Morawski - zasłużony badacz historii tych terenów.
"Roku Pańskiego tysiąc dwieście
dziewięćdziesiątego trzeciego. Wszystkim razem i każdemu z osobna, współczesnym i
przyszłym niniejszą treścią wiadomo czynimy, że my Zbigniew Żegota, dziedzic
Łąkty, idąc za radą zbawienną naszych przyjaciół, po dobrym namyśle, w pewnej
nadziei zbawienia dusz naszych przodków, teraz żyjących i potomków, fundujemy
kościół we wsi naszej Wola Żegota zwanej na cześć Boga Wszechmogącego i Świętego
Mikołaja naszego patrona, który to kościół uposażamy z wszelką wolnością lasami,
łąkami i ornymi polami bez wszelkiej przeszkody do użytku, posiadania i na dobry
użytek obracania podług woli plebanów. Prócz tego nadaliśmy temu kościołowi młyn w
rzeczonej wsi Wola Żegota leżący z wszelkimi prawami i wolnością jak go sami
posiadaliśmy, na zawsze, nic tamże sobie albo naszym następcom nie rezerwując, lecz
pełnomocnie darowaliśmy i darujemy. Ten to młynarz wiecznymi czasy będzie obowiązany
co rok jedną grzywnę polską płacić plebanowi jako czynsz, także będzie obowiązany
mleć bez miarki plebanowi, będzie obowiązany osiem dni robić, w własnym domu
reparację przedsięwziąć i gdy trzeba będzie, znowu gontami pobić, odrzwia i drzwi we
dworze będzie winien odnowić. Jego od wszelkich danin na zawsze zwalniamy. Temuż
kościołowi po wszystkich płodach ziemskich, na które sami orzemy w obydwu Łąktach
dziesięciny snopowe dajemy i wszyscy sołtysi nasi dziesięciny snopowe dawać są
obowiązani po wieczne czasy. Także każdy kmieć we wsi Wola Żegota będzie obowiązany
dawać dwa korce żyta i tyleż owsa. A w obu Łąktach i innych wsiach każdy z nich
korzec owsa ma dawać po wieczne czasy, zagrodnicy zaś 1 1/2 korca owsa. Na tej rzeczy
potwierdzenie pieczęć nasza się dołącza".
Dokument ten stanowił wstęp do późniejszej erekcji
kościoła i parafii przez biskupa krakowskiego. W ten sposób włączono parafię w
system administracyjno - prawny państwa polskiego. Pierwsza udokumentowana wzmianka o
parafii w Żegocinie pochodzi z 1335 roku (spis świętopietrza). |