ENCYKLOPEDIA ŻEGOCIŃSKA
CMENTARZE WOJENNE I WOJNY ŚWIATOWEJ

Cmentarze I wojny światowej - miejsca pochówku żołnierzy kilku narodowości, zbudowane przez Wydział Grobów Wojennych (niem. Kriegsgraber Abteilung), w latach 1915 - 1916.
  Na terenie gminy Żegocina są trzy takie cmentarze (nr 301, 302, 304). Są miejscem wiecznego spoczynku poległych tu żołnierzy pruskich, austriackich i rosyjskich, którzy walczyli na tych terenach w pierwszej połowie grudnia 1914 roku podczas operacja limanowsko - łapanowskiej i dowodem niezwykłej zaciętości walk na tym terenie.
   Wszystkie należą do zachodniogalicyjskich cmentarzych wojennych, powstałych na terenie obszaru podległego C.K. Komendanturze Wojskowej w Krakowie, którą kierował Rudolf Broch.
   Całe zachodniogalicyjskie pole bitewne podzielono na XI Okręgów. Teren powiatu bocheńskiego znalazł się w IX Okręgu. Zbudowano tu czterdzieści cmentarzy, w tym trzy na terenie obecnej gminy Żegocina.
   Po kilku remontach i modernizacjach cmentarze przywrócono do dobrego wyglądu. W 1998 roku wytyczono po cmentarzach okolicy Żegociny szlak turystyczny.

Cmentarz wojenny nr 301 w Żegocinie - znajduje się tuż przy murze kościelnym, dojście przez teren przykościelny.
Pochowano tu 11 Austriaków z 24, 25, 29 i 33 pułku piechoty; 68 Niemców z 217, 218, 219 i 220 pruskiego rezerwowego pułku piechoty, 147 pruskiego pułku piechoty,19 pruskiego rezerwowego batalionu strzelców, 47 pruskiego rezerwowego pułku artylerii (w tym 2 oficerów i 9 podoficerów); 9 Rosjan z 147, 292 i 296 pułku piechoty. 7 mogił pojedynczych, 7 zbiorowych. Daty śmierci: 1914.
     Projektował Franz Stark. Mała kwatera wojenna na planie prostokąta. Wejście ujęte w kamienne słupy osłania gruby łańcuch. Na mogiłach zbiorowych duże betonowe stele z żeliwnymi tablicami imiennymi. Na mogiłach pojedynczych krzyże listwowe z tabliczkami. Brak pomnika centralnego. Tablica inskrypcyjna zdjęta lub zamurowana. Powierzchnia 459 m². Stan ogólny bardzo dobry. Remont w 2000 r. 
      W cieniu Domu Bożego spoczywa tu 81 wiernych żołnierzy sprzymierzonych armii, austro-węgierskiej i niemieckiej. Podczas walk w kościele w Żegocinie mieścił się szpital polowy. Leczyli tu swe rany m.in. polscy legioniści z oddziału kpt. Norwida, walczący wraz z oddziałami pruskimi o wzgórze Żarnówka.

Cmentarz wojenny nr 302 w Żegocinie - cmentarz ulokowany w środkowej części cmentarza parafialnego, na wzgórku, w odległości 400 m od kościoła. 
  Złożono tu 22 Austriaków z 58, 83 i 95 pułku piechoty, 18, 33 i 35 pułku piechoty landwery, 24 i 29 batalionu strzelców polowych; 152 Niemców z 217, 218, 219 i 220 pruskiego rezerwowego pułku piechoty; 102 Rosjan z 50, 147, 292 i 296 pułku piechoty. 109 mogił pojedynczych, 54 zbiorowe. Daty śmierci: 1914.
  Projektował Franz Stark. Duża kwatera wojenna na planie prostokąta.   Po ostatnim remoncie w 2019 roku jest tu 13 wydłużonych mogił zbiorowych, ustawionych poprzecznie do alei i ujętych w betonowe krawężniki. Na większości mogił betonowe stele z żeliwnymi tablicami imiennymi, na pozostałych krzyże żeliwne i listwowe dwóch typów. Na osi cmentarza stylizowany ołtarz polowy z dwuspadowym zwieńczeniem, a na nim drewniany krzyż łaciński z rzeźbą Chrystusa Ukrzyzowanego. Pod nim tablica z napisem:"Z szarej codzienności przybyliśmy; przez próg życia odeszliśmy ze skroniami zwieńczonymi laurem". Powierzchnia 276 m².  

Cmentarz wojenny nr 302 w Żegocinie. Kwatera lewa.

Cmentarz wojenny nr 302 w Żegocinie. Kwatera prawa.

Cmentarz wojenny nr 304 w Łąkcie Górnej - zlokalizowany na północnym krańcu wsi, wśród pól i zagajników, na prawo od drogi Żegocina - Muchówka. Ma słup informacyjny, postawiony po prawej stronie, prowadzącej w stronę Muchówki, drogi. Trzeba podejść polną drogą około 100 m.
   Spoczęło  tu na zawsze 25 Austriaków; 76 Niemców z 20 pruskiego pułku piechoty, 217, 219 i 220 pruskiego rezerwowego pułku piechoty, 19 pruskiego rezerwowego batalionu strzelców, 47 pruskiego rezerwowego pułku artylerii polowej. 4 mogiły pojedyncze, 14 zbiorowych. Daty śmierci: 6-8.XII.1914.
   Projektował Franz Stark. Mały cmentarz na planie prostokąta, otoczony stalowymi rurami na kamiennych słupach. W jednym z narożników fragment muru zwieńczony kapliczką słupową z obrazem Chrystusa w koronie cierniowej we wnęce. Wyróżniająca się z otoczenia kapliczka ułatwia odnalezienie cmentarza. Na mogiłach betonowe stele z żeliwnymi tabliczkami imiennymi i dwuramienne krzyże na betonowej podstawie. Bramka wejściowa przykryta drewnianą pergolą z krzyżami. Powierzchnia 384 m². Stan dobry.

Cmentarz wojenny nr 304 w Łąkcie Górnej.

Cmentarz wojenny nr 304 w Łąkcie Górnej.

  Od 1998 roku szlakiem cmentarzy I wojny światowej gmin Trzciana, Nowy Wiśnicz, Limanowa, Laskowa i Żegocina wędruje młodzież biorąca udział w Rajdzie "Szlakiem cmentarzy I wojny światowej".
  Rajd jest dwudniowy. W pierwszym dniu grupy uczniów, prowadzone przez nauczycieli i przewodników wędrują po cmentarzach, po czym spotykają się w CKSiT w Żegocinie na wieczornicy. W drugim dniu wędrują z Żegociny na cmentarz nr 359 w Kamionce Małej (Jstrząbka) - gm. Laskowa i tam składaja wieńce pod pomnikiem centralnym tego cmentarza oraz uczestniczą w nabożeństwie, odprawianym w intencji Ojczyzny. Po nim następuję ogłoszenie wyników konkursów, towarzyszących imprezie i rozdanie nagród.
  Pomysłodawczynią imprezy jest nauczycielka historii w Szkole Podstawowej w Rozdzielu i kierowniczka Szkolnego Schroniska Młodzieżowego w Rozdzielu - Ś.P. Janina Orzeł (1943 - 2004).
   Organizacją imprezy zajmuje się Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Żegocinie, współdziałając z władzami samorządowymi sąsiedniej gminy Laskowa.

[wstecz]