W związku z przypadającą w
tym roku setną rocznicą wybuchu I wojny światowej pięc oddziałów PTH w Nowym Targu,
Limanowej, Nowym Sączu, Tarnowie i Myślenicach realizuje program edukacyjny pod
nazwą "Wielka Wojna w Małopolsce - pamięć i tożsamość", dofinansowany ze
środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego w ramach Programu
"Mecenat Małopolski".
Jednym z elementów realizacyjnych projektu jest wystawa historyczna pt.
"Wielka Wojna w Małopolsce - bitwy, ludzie, miejsca". Z Muzeum w Myślenicach
wystawa ta dotarła w dniu 24 września do Żegociny. W ciągu 2 kolejnych dni działacze
Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Żegocińskiej im. Czesława Blajdy: Joanna Pastuszak,
Tadeusz Olszewski i Zdzisław Janiczek zainstalowali wystawę w sali widowiskowej Centrum
Kultury, Sportu i Turystyki w Żegocinie.
Jako pierwsi, oglądnęli ją uczestniczy Rajdu Rowerowego "Szlakiem
cmentarzy I wojny światowej gmin: Łapanów, Nowy Wiśnicz, Trzciana, Żegocina",
którzy w godzinach południowych spotkali się tutaj z Wójtem Gminy Jerzym Błoniarzem
oraz Tadeuszem Olszewskim, który wygłosił pogadankę o I wojnie światowej, jak
również dokonał otwarcia wystawy, prezentując opisane tu i przedstawione na
archiwalnych mapkach, zdjęciach działania wojenne z okresu I wojny światowej.
Szczególną uwage zwrócił na operację limanowsko - łapanowską, której tragiczną
pamiątką są rozsiane w okolicy Żegociny cmentarze wojenne.
Oficjalny wernisaż tej wystawy miał miejsce w godzinach popołudniowych.
Gospodynią spotkania była Joanna Pastuszak - Prezes Zarządu Stowarzyszenia Przyjaciół
Ziemi Żegocińskiej im. Czesława Blajdy. Powitała uczestników spotkania i przybyłych
na nie gości, w tym: Magdalenę Dyląg - Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Towarzystwa
Historycznego w Limanowej oraz historyków: Wacława Polakiewicza (m. in. autora książki
"Limanowa 1914" wydanej z serii "Historyczne bitwy") i dr
Wiesława Batora (historyka, pracownika naukowego Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezesa
Galicyjskiego Towarzystwa Historycznego).
Wkrótce po rozpoczęciu spotkania głos zabrała Pani Magdalena Dyląg. W
swoim wystąpieniu mówiła o realizowanym projekcie edukacyjnym "Wielka Wojna w
Małopolsce - pamięć i tożsamość", którego elementem jest zainstalowana
właśnie w Żegocinie wystawa. Opowiedziała o wystawie i jej autorach. Przedstawiła
także zgromadzone na małej wystawce gry planszowe: "Walec parowy 1914" i
"Władcy Beskidów" oraz książki, w tym prace Komisji Wojskowości PTH, wydane
pt. "Małopolska i Podhale w latach Wielkiej Wojny 1914 - 1918".
Wernisażowi towarzyszyły dwa wykłady. Pierwszy, traktujący o genezie I
wojny światowej, nastrojach przed jej wybuchem i sytuacji po rozpoczęciu walk,
wygłosił Tadeusz Olszewski. Skoncentrował się na sytuacji w Żegocinie i okolicy.
Przedstawił nazwiska uczestników I wojny światowej z Żegociny i sąsiednich wiosek,
którzy w czasie I wojny, jako żołnierze armii austro - węgierskiej, dostali się do
rosyjskiej niewoli, odnieśli rany lub zginęli (patrz >>>). Podał także nazwiska znanych,
choć z pewnością nie wszystkich legionistów z terenu gminy, walczących pod komendą
Józefa Piłsudskiego. Apelował o przywracanie pamięci o tych ludziach.
Kolejny wykładowca - historyk, autor książki "Limanowa 1914" -
Wacław Polakiewicz zaprezentował obszerny wykład o I wojnie światowej, koncentrując
się na przebiegu walk na Podhalu, w tym w ramach operacji limanowsko - łapanowskiej.
Omówił dokładnie przebieg działań wojennych w tym regionie, wskazał na duże
znaczenie tej kampanii. Wyraził żal, że nie może zaprezentować, będącej właśnie w
druku książki własnego autorstwa pt. "Podhalański Adwent 1914". Zachęcil do
jej przeczytania i krótka scharakteryzował zawartość.
O głos poprosił także Wójt Gminy Żegocina Jerzy Błoniarz,
który zachęcił do udziału w uroczystościach dnia następnego, tj,. soboty 28
września 2014 roku. Przypomniał, że są one organizowane w ramach ustanowionego przez
Radę Gminy Żegocina "Roku pamięci". Podziękował wszystkim, którzy
przyczynili się do urządzenia tej wystawy i zorganizowania wernisażu.
Głos zabrał także dr Wiesław Bator, wykładowca Uniwersytetu
Jagiellońskiego, historyk, ojciec Juliusza Batora - autora znanej książki
"Wojna Galicyjska", poświęconej walkom w Galicji w 1914 i 1915 r. Zasadniczy,
wątkiem jego krótkiego wystąpienia była informacja o niedawno utworzonym w Krakowie
Galicyjskim Towarzystwie Historycznym. Opowiedział o celach tej organizacji i zachęcił
do zapisywania się do niej, jak również do prezentowania w nim pamiątek rodzinnych.
Pełniąca rolę gospodyni wieczoru pani Joanna Pastuszak podziękowała
uczestnikom wernisażu i zachęciła do zwiedzania wystawy, która będzie eksponowana do
końca października br. Koniecznie powinni się z nią zapoznać pasjonaci historii
regionalnej oraz uczniowie starszych klas (gimnazjaliści, licealiści). Zwiedzanie jest
możliwe w godzinach pracy CKSiT, a w innym terminie po uzgodnieniu z członkami władz
Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Żegocińskiej.
Dodać także należy, że wystawa "Wielka Wojna - miejsca, ludzie,
bitwy" wypożyczona została dzięki uprzejmości Polskiego Towarzystwa Historycznego
- Oddział Limanowa. Jest jednym z elementów projektu "Utworzenie szlaku
cmentarzy I wojny światowej gmin: Łapanów, Nowy Wiśnicz, Trzciana, Żegocina",
realizowanego przez Wójta Gminy Żegocina, a dofinansowanego ze środków programu
unijnego "Leader". Po ekspozycji w Żegocinie będzie można ją jeszcze
oglądać w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu. Po ekspozycji w Żegocinie
będzie można ją jeszcze oglądać w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu. |
