Szanowni
zebrani!
Moje wystąpienie ma mieć wyłącznie wymowę informacyjną o genezie odrodzenia
samorządu terytorialnego - którego to 15-lecie obchodzimy w dniu 27 maja 2005 roku,
kiedy to upłynie 15 lat od pierwszych wyborów samorządowych. Skłania to do refleksji.
W 1990 r. rozpoczął się w Polsce proces przekształceń ustrojowych, w którym odbudowa
samorządu terytorialnego zajęła ważne miejsce w tworzeniu podstaw państwa
demokratycznego.
Twórcy powstania "Rzeczypospolitej Demokracji Lokalnej"
mówili: "Co małe jest piękne, a stosunek silnych do słabych nie jest pozorem, ale
jest miarą demokracji". Twórcom reformy samorządowej tj. prof. Jerzemu
Regulskiemu, prof. Michałowi Kuleszy, prof. Jerzemu Stępniowi, prof. Piotrowi
Buczkowskiemu, prof. Walerianowi Pańko - przyświecała idea, że gmina to też jakby
najmniejsze państwo, z jego wolnością i demokracją, a ustawa samorządowa stworzyła
podstawę przebudowy naszego państwa.
Na krótko
wróćmy do pamiętnych wyborów samorządowych 27 maja 2005 r. Ordynacja wyborcza
wprowadziła instytucję Rady Gminy (miasta ) z liczbą od 15 do 100 radnych wybieraną na
4 -letnią kadencję ( rada gminy Żegocina liczyła 21 radnych z przewodniczącym Piotrem
Janeczkiem i organem wykonawczym rady został zarząd gminy, na czele z wybranym przez
Radę Przewodniczącym Zarządu Wójtem - był nim Józef Nowak). |
Mgr Zbigniew
Nożkiewicz -
Sekretarz Gminy w Żegocinie. |
|
|
Połowę kandydatów startujących wówczas w wyborach samorządowych stanowiły osoby nie
związane z organizacjami politycznymi. Ogółem w kraju zarejestrowano 147.193
kandydatów ubiegających się o 52 tysiące mandatów radnych w 2.383 radach. Najwięcej
kandydatów było zgłoszonych przez: grupy obywateli 46,1%; Ruch Obywatelski
Solidarność - 27,5%, inne partie i ugrupowania zgłosiły 12,6%, a organizacje
społeczne, zawodowe i samorządowe - 7,6% kandydatów. Frekwencja podczas wyborów była
niska - głosowało 42,27% uprawnionych natomiast średnia krajowa w gminach wiejskich
wynosiła 42,7%. Od 01.01.1999 r. zaczęły działać samorządowe powiaty i województwa.
Ale przejdźmy jeszcze raz do krótkiej historii samorządu
gminnego w okresie jubileuszowym. Wybory 1990 r. włączyły w okres przebudowy ogromne
rzesze lokalnych działaczy i osób zaangażowanych, które uzyskały mandaty w wolnych
wyborach. Decentralizacja państwa ma wymiar historyczny, aby tylko tego procesu
zmieniające gabinety nie hamowały i nie zniewalały. Obejmując w 19 września 1989 r.
stanowisko Premiera Tadeusz Mazowiecki w swoim expose potwierdził konieczność
dokonywania reformy samorządu terytorialnego. Sejm 8 marca 1990 r. uchwalił ustawę
samorządową oraz znowelizował konstytucję wprowadzając rozdział poświęcony
samorządowi. Uchwalono również ordynację wyborczą do rad gmin, o której wcześniej
wspominałem. Gminy uzyskały osobowość prawną, miały dysponować odpowiednimi
środkami do realizacji zadań własnych własnym majątkiem, własną administracją,
niezależną od rządowej. Przekazano gminom 90 tysięcy urzędników państwowych,
dotychczas zatrudnionych w administracji terenowej.
Konieczna była reprezentacja gmin na szczeblu województwa i
miała to być właśnie platforma kontaktów z administracją rządową. Powstały
sejmiki samorządowe. Nasza gmina należała do kompetencji sejmiku samorządowego
województwa tarnowskiego, a radnym który reprezentował gminę był w kadencji
1990-1994 pan Jan Rosiek, natomiast w kadencji 1995-1998 radny Leopold Grabowski. Wówczas
konieczna była organizacja administracji rządowej - stworzono nowe jednostki tzw.
rejony. Było to rozwiązanie zdecydowanie przeciwne założeniom reformy samorządowej.
Utworzono pozakonstytucyjny poziom administracji, który uszczuplił kompetencje gmin. W
naszym przypadku siedziba urzędu rejonowego była w Bochni.
Nowe władze gminy borykały się z wieloma trudnościami, radnym
brakowało doświadczenia, pracownicy musieli być przygotowani do nowych wyzwań, nie
było statutów gmin, regulaminów prac rady. Musiała się ukształtować hierarchia
stanowisk. Bardzo ważnym krokiem w demokratyzowaniu była nowelizacja ustawy z dnia 16
lipca 1998 roku - ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików
samorządowych, jak również uchwalenie ustawy o fundamentalnym znaczeniu dla
samorządów tj. ustawy z dnia 27 października 2002 roku o bezpośrednim wyborze wójta,
burmistrza i prezydenta miasta. W dniu 27 października 2002 roku odbyły się wybory
samorządowe i po raz pierwszy wybory powszechne, równe, bezpośrednie i tajne wójta.
Początek był trudny, ale ważne jest to że dzięki ustawie
samorządowej i wprowadzeniu koniecznych reform, nasza gmina rozwija się i zaspokaja
zbiorowe potrzeby społeczności gminy.
Kończąc, dziękuję za dotychczasową współpracę całej, naszej
rodzinie samorządowej Gminy Żegocina i składam życzenia wszelkiej pomyślności w
życiu osobistym i zawodowym. Dziękuję za uwagę. |