WYBORY ŁAWNIKÓW

       Rozpoczęła się już kampania, której celem będzie wybranie ławników do sądów okręgowych, rejonowych i sądów pracy i ubezpieczeń społecznych. Podczas ostatniej sesji Rada Gminy w Żegocinie swoja uchwałą powołała trzyosobową komisję (Emilia Maniak, Zofia Sajdak, Tadeusz Olszewski), której zadaniem będzie przedstawienie Radzie Gminy opinii o zgłoszonych kandydatach na ławników, którzy sprawować bedą swoje fumkcje w latach 2004-2007. Gmina uzyskała już limity. Ławnikami w Sądzie Rejonowym będą moły zostać 4 osoby, natomiast w Rejonowym Sądzie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - 5 osob. Termin zgłaszania kandydatów - do 31 lipca 2003 roku. Po odbiór potrzebnych dokumentów, osoby zainteresowane zgłaszać się mogą do pokoju nr 15, do Pani Ewy Bukowiec.

     W dawnej Polsce ławnikiem nazywano członka rady miejskiej. W dwudziestoleciu międzywojennym ławnikami nazywano członków zarządów miejskich i gminnych. Obecnie ławnik to wybrany, niezawodowy członek składu kompletu sędziowskiego reprezentujący czynnik społeczeństwa w wymiarze sprawiedliwości. W sprawach cywilnych ławnik pod przewodnictwem zawodowego sędziego rozpoznaje sprawy z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych oraz wynikające ze stosunków rodzinnych. W procesie karnym oraz na rozprawie odwoławczej sąd orzeka w składzie dwóch ławników i sędziego, natomiast w sprawach o przestępstwa zagrożone karą śmierci w kompletach pięcioosobowych (dwóch sędziów i trzech ławników). Ławnicy do sądów wojewódzkich i sądów rejonowych wybierani są w głosowaniu tajnym przez rady gmin spośród kandydatów zgłoszonych przez zakłady pracy, stowarzyszenia, związki zawodowe oraz co najmniej 25 obywateli stale zamieszkujących na danym terenie (tj. obszarze objętym właściwością tych sądów) i mających czynne prawo wyborcze.

       Ławnicy stanowią tak zwany czynnik społeczny w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości i mają wpływ na to, jaki zapadnie wyrok, porównywalny z sędzią zawodowym. Zawsze może się zdarzyć, że ławnicy przegłosują sędziego i ich głos zadecyduje o wymiarze kary.

Kto może być ławnikiem ?
        Ławnikiem może zostać każdy obywatel, pod warunkiem że ukończył 30 lat, a nie przekroczył 65. roku życia. Szczegółowe warunki określa art. 158 par. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ławnikiem może zostać wybrany ten, kto:
- ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
- jest nieskazitelnego charakteru,
- ukończył 30 lat,
- jest zatrudniony lub zamieszkuje w miejscu kandydowania co najmniej od roku,
- nie ukończył 65 lat.
        W przypadku orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych ławnikiem powinna być osoba, która dodatkowo wykazuje się szczególną znajomością praw pracowniczych oraz celów ubezpieczenia i potrzeb osób ubezpieczonych.

Ławnikami nie mogą zostać:
- osoby zatrudnione w sądach powszechnych oraz innych sądach i prokuraturze,
- osoby wchodzące w skład organów, od których orzeczenia można skierować sprawy na drogę postępowania sądowego,
- funkcjonariusze policji oraz inne osoby zajmujące stanowiska związane ze ściganiem przestępstw i wykroczeń,
- adwokaci i aplikanci adwokaccy,
- radcowie prawni i aplikanci radcowscy,
- duchowni,
- żołnierze w czynnej służbie wojskowej,
- funkcjonariusze służby więziennej.
Nie można być ławnikiem w więcej niż jednym sądzie.

       Zgłaszać kandydatów na ławników mogą: prezesi sądów, stowarzyszenia, organizacje i związki zawodowe zarejestrowane na podstawie przepisów prawa oraz co najmniej 25 obywateli mających czynne prawo wyborcze, zamieszkujących stale na danym terenie, w terminie do 31 lipca ostatniego roku kadencji.
         Natomiast kandydatów na ławników do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych zgłaszają w równej liczbie terenowe organy administracji rządowej, związki zawodowe oraz organizacje pracodawców.
Ławników do sądów okręgowych oraz do sądów rejonowych wybierają rady gmin, których obszar jest objęty właściwością tych sądów. Przed dokonaniem wyboru rady gmin zasięgają informacji o kandydatach w Krajowym Rejestrze Karnym oraz od właściwych organów policji. Rada powołuje także zespół, który przedstawia radzie gminy na sesji swoją opinię o zgłoszonych kandydatach.
Listę wybranych ławników wraz z dotyczącymi ich danymi rady gmin, które dokonały ich wyboru, przesyłają prezesom właściwych sądów najpóźniej do końca listopada roku kalendarzowego, w którym upływa kadencja dotychczasowych ławników.
Następnie prezes sądu wręcza ławnikom zawiadomienie o wyborze, odbiera od nich ślubowanie, wpisuje ich na listę kandydatów i wydaje legitymację. Kadencja ławników trwa 4 lata.
       W czasie trwania kadencji nie powołuje się ławnika do pełnienia obowiązków w razie ujawnienia okoliczności, które nie pozwalały na jego wybór, oraz w razie wszczęcia postępowania karnego przeciwko ławnikowi do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy.

       W zakresie orzekania ławnicy są niezawiśli i podlegają tylko konstytucji oraz ustawom. Ławnik może być wyznaczany do udziału w rozprawach do dwunastu dni w ciągu roku. Liczba tych dni może być zwiększona przez prezesa sądu tylko z ważnych przyczyn, a zwłaszcza w przypadku konieczności zakończenia rozprawy z udziałem tego ławnika. Ławnik w czasie sprawy, podobnie jak sędzia, może zadawać stronom i uczestnikom postępowania pytania. Posiada taki sam wpływa na orzeczenie jak sędzia zawodowy.

       Pracodawca zatrudniający ławnika jest obowiązany zwolnić go od pracy na czas pełnienia czynności w sądzie. Za czas tego zwolnienia ławnik zachowuje prawo do świadczeń wynikających ze stosunku pracy, za wyjątkiem prawa do wynagrodzenia (ławnik otrzymuje w sądzie równowartość tego wynagrodzenia w wysokości ustalonej jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy). Jeżeli ławnik nie pozostaje w stosunku pracy, za czas wykonywania czynności w sądzie otrzymuje rekompensatę pieniężną. 

     W ten sposób realizuje się jedna z zasad polskiego wymiaru sprawiedliwoości, jaka jest zasada kolegialności. Polega ona na zespołowym rozpoznawaniu i rozstrzyganiu spraw przez sądy. W sądach I instancji w składach orzekających zasiadają zawodowi sędziowie i dwóch ławników. Natomiast w sądach odwoławczych (II instancja) i w Sądzie Najwyższym wyroki są wydawane wyłącznie z udziałem samych sędziów zawodowych.

====================
USTAWA  z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. (Dz. U. Nr 98, poz. 1070)  (FRAGMENTY)

Rozdział 7
Ławnicy

Art. 158. § 1. Ławnikiem może być wybrany ten, kto:
1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
2) jest nieskazitelnego charakteru,
3) ukończył 30 lat,
4) jest zatrudniony lub zamieszkuje w miejscu kandydowania co najmniej od roku,
5) nie przekroczył 65 lat.

§ 2. Do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych ławnikiem powinna być wybrana osoba wykazująca szczególną znajomość spraw pracowniczych oraz celów ubezpieczenia i potrzeb osób ubezpieczonych.

Art. 159. § 1. Ławnikami nie mogą być:
1) osoby zatrudnione w sądach powszechnych i innych sądach oraz w prokuraturze,
2) osoby wchodzące w skład organów, od których orzeczenia można żądać skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego,
3) funkcjonariusze Policji oraz inne osoby zajmujące stanowiska związane ze ściganiem przestępstw i wykroczeń,
4) adwokaci i aplikanci adwokaccy,
5) radcy prawni i aplikanci radcowscy,
6) duchowni,
7) żołnierze w czynnej służbie wojskowej,
8) funkcjonariusze Służby Więziennej.

§ 2. Nie można być ławnikiem jednocześnie w więcej niż jednym sądzie.

Art. 160. § 1. Ławników do sądów okręgowych oraz do sądów rejonowych wybierają rady gmin, których obszar jest objęty właściwością tych sądów - w głosowaniu tajnym.

§ 2. Wybory przygotowują gminy jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej.

Art. 161. § 1. Liczbę ławników wybieranych przez poszczególne rady gmin do wszystkich sądów działających na obszarze właściwości sądu okręgowego, w tym także liczbę ławników do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, ustala kolegium sądu okręgowego; liczbę ławników do poszczególnych sądów rejonowych ustala się po zasięgnięciu opinii prezesów tych sądów.

§ 2. Prezes sądu okręgowego podaje liczbę ławników do wiadomości poszczególnym radom gmin najpóźniej na trzydzieści dni przed upływem terminu zgłaszania kandydatów.

Art. 162. § 1. Kandydatów na ławników zgłaszają radom gmin prezesi sądów, stowarzyszenia, organizacje i związki zawodowe, zarejestrowane na podstawie przepisów prawa, oraz co najmniej dwudziestu pięciu obywateli mających czynne prawo wyborcze, zamieszkujących stale na danym terenie, w terminie do dnia 31 lipca ostatniego roku kadencji, w trybie, który określi Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 2. Kandydatów na ławników do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych zgłaszają w równej liczbie terenowe organy administracji rządowej, związki zawodowe oraz organizacje pracodawców.

§ 3. O kandydatach na ławników rady gmin zasięgają informacji z Krajowego Rejestru Karnego oraz od właściwych organów Policji.

Art. 163. § 1. Wybory ławników odbywają się najpóźniej w październiku roku kalendarzowego, w którym upływa kadencja dotychczasowych ławników.

§ 2. Przed przystąpieniem do wyborów rada gminy powołuje zespół, który przedstawia radzie gminy na sesji swoją opinię o zgłoszonych kandydatach.

Art. 164. § 1. Listę wybranych ławników wraz z dotyczącymi ich danymi rady gmin, które dokonały ich wyboru, przesyłają prezesom właściwych sądów, najpóźniej do końca listopada. Spośród ławników znajdujących się na tej liście rady gmin wskazują ławników wybranych do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, wymieniając oddzielnie ławników spośród kandydatów zgłoszonych przez terenowe organy administracji rządowej oraz przez związki zawodowe.

§ 2. Prezes sądu wręcza ławnikom zawiadomienie o wyborze i odbiera od nich ślubowanie według roty ustalonej dla sędziów, z odpowiednią zmianą.

§ 3. Po odebraniu ślubowania prezes sądu wpisuje ławnika na listę ławników, którzy mogą być wyznaczani do orzekania, i wydaje mu legitymację.

Art. 165. § 1. Kadencja ławników sądów okręgowych i rejonowych trwa cztery lata kalendarzowe następujące po roku, w którym dokonano wyborów, jednak mandat ławnika wybranego dodatkowo wygasa z upływem kadencji ogółu ławników.

§ 2. Po upływie kadencji ławnik może brać udział jedynie w rozpoznawaniu sprawy rozpoczętej wcześniej z jego udziałem, do czasu jej zakończenia.

Art. 166. § 1. Mandat ławnika wygasa w razie orzeczenia prawomocnym wyrokiem pozbawienia go praw publicznych. Wygaśnięcie mandatu z tego powodu stwierdza rada gminy, która wybrała ławnika.

§ 2. Rada gminy, która wybrała ławnika, może go odwołać na wniosek prezesa właściwego sądu, w razie:

1) skazania go prawomocnym wyrokiem w przypadku innym niż określony w § 1,
2) niewykonywania obowiązków ławnika,
3) zachowania godzącego w powagę sądu,
4) niezdolności do wykonywania obowiązków ławnika.

§ 3. Przed upływem kadencji mandat ławnika wygasa z dniem doręczenia mu zawiadomienia prezesa sądu o skreśleniu z listy ławników wskutek zrzeczenia się mandatu z ważnych przyczyn lub odwołania ławnika przez radę gminy.

Art. 167. § 1. W czasie trwania kadencji nie powołuje się ławnika do pełnienia obowiązków w razie ujawnienia okoliczności, które nie pozwalały na jego wybór, oraz w razie wszczęcia postępowania karnego przeciwko ławnikowi, do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy.

§ 2. W razie zniesienia sądu, ośrodka zamiejscowego lub wydziału zamiejscowego - ławnicy tych jednostek stają się ławnikami sądów, które przejmują kompetencje zniesionych jednostek.

Art. 168. W razie potrzeby, zwłaszcza z powodu zmniejszenia się w czasie kadencji liczby ławników, rada gminy na wniosek prezesa sądu okręgowego dokonuje uzupełnienia listy, wybierając nowych ławników w sposób określony w ustawie.

Art. 169. § 1. W zakresie orzekania ławnicy są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom.

§ 2. Ławnik nie może przewodniczyć na rozprawie i naradzie ani też wykonywać czynności sędziego poza rozprawą, chyba że ustawy stanowią inaczej.

Art. 170. § 1. Ławnik może być wyznaczony do udziału w rozprawach do dwunastu dni w ciągu roku; liczba tych dni może być zwiększona przez prezesa sądu tylko z ważnych przyczyn, a zwłaszcza w przypadku konieczności zakończenia rozprawy z udziałem tego ławnika.

§ 2. Do udziału w rozprawie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych prezes sądu wyznacza jednego ławnika wybranego spośród kandydatów zgłoszonych przez terenowy organ administracji rządowej i jednego ławnika wybranego spośród kandydatów zgłoszonych przez związki zawodowe oraz organizacje pracodawców.

§ 3. Wyznaczając ławnika do udziału w rozprawie, zawiadamia się o tym jednocześnie pracodawcę zatrudniającego ławnika.

Art. 171. § 1. Prezes sądu może wyznaczyć ławnika dodatkowego do rozprawy, jeżeli istnieje prawdopodobieństwo, że będzie ona trwać czas dłuższy. W razie potrzeby można wyznaczyć dwóch ławników dodatkowych; w takim razie należy wskazać kolejność, w której będą oni wstępować do udziału w naradzie i głosowaniu.

§ 2. Ławnik dodatkowy bierze udział w naradzie i głosowaniu, jeżeli jeden z ławników nie może uczestniczyć w składzie sądu.

Art. 172. § 1. Pracodawca zatrudniający ławnika jest obowiązany zwolnić go od pracy na czas pełnienia czynności w sądzie.

§ 2. Za czas zwolnienia od pracy ławnik zachowuje prawo do świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.

§ 3. Ławnik, za czas zwolnienia od pracy, w związku z wykonywaniem czynności w sądzie otrzymuje równowartość utraconego wynagrodzenia za pracę w wysokości ustalanej jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy.

§ 4. Ławnik, który nie pozostaje w stosunku pracy, za czas wykonywania czynności w sądzie otrzymuje rekompensatę pieniężną.

§ 5. Koszty wypłaty ławnikom równowartości utraconego wynagrodzenia oraz rekompensaty, o których mowa w § 3 i 4, ponosi Skarb Państwa.

§ 6. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia:

1) wysokość rekompensaty pieniężnej, o której mowa w § 4, uwzględniając poziom świadczeń przysługujących pracownikom delegowanym do pełnienia obowiązków poza stałym miejscem służbowym,

2) sposób dokumentowania wysokości utraconego przez ławnika wynagrodzenia, o którym mowa w § 5.

Art. 173. Ławnicy zamieszkali poza siedzibą sądu otrzymują diety oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sędziów.

Art. 174. § 1. Należności, o których mowa w art. 172 § 5 i art. 173, przyznaje prezes właściwego sądu.

§ 2. Od decyzji prezesa sądu rejonowego przysługuje odwołanie do prezesa sądu okręgowego, a gdy decyzję w pierwszej instancji wydał prezes sądu okręgowego lub prezes sądu apelacyjnego - do Ministra Sprawiedliwości.

Art. 175. § 1. Ławnicy każdego sądu wybierają ze swego grona radę ławniczą, jej przewodniczącego i zastępców.

§ 2. Do zadań rady ławniczej należy w szczególności podnoszenie poziomu pracy ławników i ich reprezentowanie oraz pobudzanie działalności wychowawczej ławników w społeczeństwie.

§ 3. Minister Sprawiedliwości może określić, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zadania rady ławniczej oraz jej organizację i sposób działania.

    Podczas VIII Sesji Rada Gminy w Żegocinie wybrała 19 sierpnia 2003 r. w głosowaniu tajnym ławnikami następujące osoby:

Do orzekania w Sądzie Rejonowym:

1/ Pani Gawłowicz Pawełek Anna
2/ Pan  Guzik Stanisław
3/ Pan  Mikus Jan
4/ Pan  Wrona Henryk

Do orzekania w Sądzie Rejonowym w sprawach z zakresu prawa pracy (Sąd Pracy)

1/ Pan Kępa Jan
2/ Pani Nowak Lucyna
3/ Pan Nożkiewicz Zbigniew
4/ Pani Paruch Zofia
5/ Pan Zarzycki Jan
       

[wstecz]