ŻEGOCINA - TEKSTY  ŹRÓDŁOWE NR 45

Początkowy i końcowy fragment ręcznie napisanego opracowania.

    W przekazanym przez sekretarza Koła ZBoWiD w Żegocinie p. Kazimierza Fąfarę Archiwum Społecznemu Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Żegocińskich im. Czesława Blajdy materiałów archiwalnych, znajduje się kilka opracowań historycznych dotyczących II wojny światowej. 
    Autorami opracowania wykonanego w listopadzie 1983 roku pt. "Opis historyczny działalności ZMW „Wici”, „Młodego Lasu”, Ludowego Związku Kobiet i „Zielonego Krzyża”, na terenie byłej gminy Trzciana (obecnie Żegocina) w latach 1939 – 1945 działających w ramach Ruchu Oporu Chłopskiego (ROCH)" są Józef Janiczek z Żegociny oraz Leopold Guzik z Łąkty Górnej.

Opis historyczny działalności ZMW „Wici”, „Młodego Lasu”, Ludowego Związku Kobiet i „Zielonego Krzyża”, na terenie byłej gminy Trzciana (obecnie Żegocina) w latach 1939 – 1945 działających w ramach Ruchu Oporu Chłopskiego (ROCH).

    Działająca na terenie gminy trójka polityczna „Roch” od roku 1940 w ramach swojej działalności całokształtu „Roch” powołała do działalności organizacyjnej:

1)      Pod koniec 1941 r. Ludowy Związek Kobiet działający na terenie całej gminy jako jedna organizacja. Na przewodniczącą powołano Kol. Janiczek Rozalię ps. „Jasień”, członkami wyróżniającymi się z działalności były: Dusiowa Maria z Leszczyny, Wilk Katarzyna z Żegociny ps. „Wiśnia”, Burkiewicz Anna z Żegociny,  ps. - , Rosiek Aniela z Żegociny ps. „Rosa”, Kępa Anna z Bytomska ps. „Karmin”, Kępa Maria z Bytomska ps.,.... Szewczyk Maria z Rozdziela ps., Grabowska Maria z Bełdna, Mikulska Genowefa   Łąkta Górna, Dziedzic Helena Łąkta Górna, Gadzina Maria Leszczyna, Nizioł Łąkta Dolna. Ogółem kobiet działających w LZK było 35. Do szczególnej działalności LZK należało organizowanie wyżywienia dla ludzi ukrywających się na naszym terenie, szycie, reparacja bielizny, pranie bielizny i wiele innych prac z dziedziny gospodarczej. Poza działalnością gospodarczą członkinie LZK bardzo dużą rolę odgrywały w systemie łączności pomiędzy poszczególnymi wsiami jako łączniczki i informatorki.

2)      W 1942 r powołano Zw. Mł. Wiej. RP „Wici”, ps. „Młody Las”. Do wyróżniających się w tej działalności należeli: Stefan Sajdak z Rozdziela ps. „Ryś”, Guzik Leopold z Łąkty Górnej ps. „Skowronek”, Dziedzic Szymon z Bytomska ps. „Drozd” - równocześnie przew. Trójki Politycznej „Roch”, Janiczek Józef z Żegociny ps. „Jaskółka”, z-ca. przew. Trójki Politycznej „Roch” z Łąkty Dolnej, Mróz Michał z Bytomska ps. „Dym”, Janiczek Celestyn z Rozdziela, Zięba Józef ps. „Orzech” z Rozdziela, Duś Władysław z Leszczyny, Pietras Jan z Leszczyny, Łękawa Stanisław z Żegociny. Ogółem do „Młodego Lasu” należało około 200 osób, około 80% byłych żołnierzy „BCh” na terenie gminy (wszystkich było 250) należało do „Młodego Lasu”, wszystkie członkinie „Zielonego Krzyża” a nawet członkinie LZK były równocześnie członkami „Młodego Lasu”. Szczególnym zadaniem „Młodego Lasu” wśród wielokierunkowej działalności było krzemienie kultury ludowej, zachowanie obyczajów ludowych, organizowanie oświaty i tajnego nauczania, organizowanie kursów z dziedziny spółdzielczości, zakładanie spółdzielni spożywców. W ramach tej działalności zorganizowany został w Żegocinie w szkole 2-ch tygodniowy kurs spółdzielczy - wykładowcami byli instruktorzy z krakowskiego oddziału Związku Rewizyjnego Sp-lni R. P. Udział w tym kursie brało około 50 słuchaczy w większości członkowie „Młodego Lasu”. W wyniku tego kursu i innych oświatowych, zorganizowanych zostało w okresie okupacji na terenie gminy osiem spółdzielni spożywców we wsiach Rozdziele, Żegocina, Bytomsko, Łąkta Górna, Łąkta Dolna, Leszczyna, Kamionna i Ujazd. W roku 1942 na terenie gminy zorganizowany został oddział partyzancki pod dowództwem Szewczyka Leona ps. „Piorun” składających się z kilkunastu miejscowych ludzi, w późniejszym okresie przerzucony został na teren gminy oddział specjalny „Odwet” pod dowództwem Alojzego Świerkota ps. „Ryś” . Oddziały te powołano w jeden, w składzie około 30 ludzi które podlegały komendantom 9 obwodu „BCh”, na terenie pow. Bochnia kol. Jaroszowi Janowi ps. „Jastrzębiec”. Członkowie „Młodego Lasu” byli w stałym kontakcie z oddziałem, udzielając potrzebnej pomocy. Wielu członków oddziału to członkowie „Młodego Lasu”.

3)      W ramach „Młodego Lasu” powołana została decyzją trójki politycznej organizacja pod nazwą „Zielony Krzyż”. W skład tej organizacji wchodziły „wiciorki” z terenu całej gminy w ilości 20 osób. Do najbardziej się wyróżniających należały: Mikulska Genowefa z Łąkty Górnej ps. „Stokrotka”, Maduzia Stefania z Łąkty Górnej ps. „Malina”, Fąfara Julia z Bytomska ps. „Fiołek”, Matras Karolina z Bytomska ps. „Malwa”, Krawczyk Janina ps. „Stokrotka” z Bytomska, Szewczyk Rozalia z Rozdziela  ps. „Róża”, Maria Szewczyk z Rozdziela ps. „Śliwa”, Pławecka Wiktoria z Rozdziela ps. „Bławatek”, Sroka Karolina z Rozdziela ps. „Kalina”, Sroka Franciszka z Rozdziela ps. „Szybka”, Sroka Waleria ps. „Wola” z Rozdziela, Romanowna Maria ps. „Marysia” z Trzciany, Romanowna Krystyna ps. „Zośka” z Trzciany, Mróz Anna ps. „Słowik” z Łąkty Górnej, Janiczek Anna z Żegociny ps. „Wiewiórka”, Noszkiewicz Anna z Żegociny ps. „Sroka” z Żegociny.
   W 1943 r. na terenie gminy we wsiach Bytomsko i Żegocinie odbywały się kursy sanitarne w domach koleżanek: Mróz Melanii z Bytomska i Anny Kępa z Żegociny. W kursach tych przeszkolono 20 członków „Z. K.”. Kursy te trwające kilka dni prowadziła kol. Hołystówna Genowefa ps. „Halina”. Dużo pomocy w przeprowadzaniu tych kursów udzielał lekarz z Żegociny Studzieniecki. Lekarstw i strzykawek i bandaży otrzymywaliśmy dużo od p. Dębosza Jana z Krakowa ul. Józefa

Źródło: Archiwum Koła ZBoWiD w Żegocinie; obecnie w Archiwum Społęcznym SPZŻ.

[powrót]