Chyba
nigdzie na świecie nie ma tylu kapliczek, przydrożnych krzyży, drewnianych świątków
i figurek co na ziemi tarnowskiej. Ktoś ufundował kapliczkę za szczęśliwy powrót z
wojny, za uzdrowienie czy zachowanie od moru. Kapliczki przydrożne są przede wszystkim
świadectwem chrześcijańskiego rodowodu na polskiej ziemi, ale są też pamiątkami o
wydźwięku historycznym i patriotycznym. Wśród niezliczonej ich ilości bywają
drewniane i murowane. Są też małe, zawieszone wprost na drzewach. Jedne pamiętają
jeszcze XIX lub nawet XVIII wiek inne świecą nowością. Wszystkie one skłaniają do
zadumy, refleksji o ludzkim przemijaniu, o niewzruszoności przyrody i krajobrazu,
którego stały się cząstką.
Wiele z nich znajduje się w Gminie Żegocina. Na szlakach pieszych
wędrówek po okolicy możemy spotkać i te stojące przy drogach głównych, i te przy
drogach polnych lub te, stojące gdzieś na skraju lasu. Niektóre powstały niedawno i te
lśnią jeszcze świeżością farby, inne naruszył już czas, zacierając czytelność
napisów, krusząc kamienne wizerunki.
Większość z uszkodzonych krzyży przydrożnych, figur, kapliczek jest
naprawiana przez właścicieli posesji, na których zostały postawione. Ale są też i
takie, które wymagają generalnego remontu, a koszt jego przeprowadzenia jest wysoki.
Dlatego samorząd gminy Żegocina postanowił napisać projekt i wnioskować o
dofinansowanie remontu dwóch kapliczek, a właściwie dwóch kamiennych figur
przydrożnych, znajdujących się na terenie sołectwa Łąkta Górna.
Pierwsza z nich - słupowa figura przydrożna Chrystusa Miłosiernego,
usytuowana jest przed wejściem do parku podworskiego w Łąkcie Górnej. Jak wskazuje
inskrypcja fundacyjna, została posadowiona w 1875 roku jako wotum za ocalenie wsi przed
szerzącą się w 1873 roku cholerą. Autor rzeźby i warsztat kamieniarski, z którego
pochodzi, nie są znane. Kapliczka jest wpisana do rejestru zabytków województwa
małopolskiego.
Druga z nich - to kamienna figura Matki Bożej Różańcowej, pochodząca z
1864 roku usytuowana na w miejscowości Łąkta Górna po lewej stronie drogi powiatowej
jadąc w stronę miejscowości Kierlikówka. Na dwustopniowym fundamencie z bloków
piaskowca i niskim czworobocznym cokole ustawiona jest trójkondygnacyjna, gzymsowana
kapliczka w typie słupowej, w stylu ludowym. Z napisu wynika, że wyrzeźbił ją
Ślusarzyk - kamieniarz z Winiar, a ufundował Jędrzej Kępa w roku 1864. Także ta
kapliczka jest wpisana do ewidencji zabytków.
Gmina Żegocina zrealizowała projekt pn.: "Kompleksowy remont dwóch
kapliczek w miejscowości Łąkta Górna". Wartość projektu: 38.805,31
złotych, wartość dotacji: 25.000,00 złotych. Projekt był współfinansowany ze
środków Unii Europejskiej w ramach Działania 413 Wdrażanie lokalnych strategii
rozwoju, objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
Wójt Gminy Żegocina wystąpił z wnioskiem o przyznanie pomocy na remont
dwóch kapliczek w dniu 01.06.2012 r. do Stowarzyszenia LGD "Dolina Raby",
które po pozytywnej ocenie wniosku skierowało go do dalszej oceny do Małopolskiego
Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie. W dniu 11.02.2013 roku podpisana została umowa o
przyznanie pomocy na realizację projektu.
Równocześnie Wójt Gminy rozpoczął przygotowanie dokumentacji
projektowej (m.in. programów prac konserwatorskich, projektu robót budowlanych,
wystąpił o wydanie pozowania na prowadzenie prac konserwatorskich do Małopolskiego
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Tarnowie) niezbędnej celem przedłożenia w
Starostwie Powiatowym w Bochni dla wydania decyzji pozwolenia na wykonanie robót
budowlanych dla kapliczki słupowej z figurą Chrystusa Miłosiernego, która została
wydana w dniu 28.08.2014 r., natomiast dla drugiej z kapliczki zgłoszenia robót, które
zostało złożone w dniu 06.06.2014 r.
Na wykonawcę robót zostało wyłonione w drodze rozeznania cenowego
Przedsiębiorstwo Remontowo - Budowlane Andrzej Grajny z Bochni. Zakończenia prac
remontowych kapliczki słupowej Chrystusa Miłosiernego nastąpiło w dniu 26.09.2014
roku, natomiast kapliczki Matki Bożej Różańcowej w dniu 31.07.2014 r. |
Remont obydwu kapliczek polegał m. in. na:
- wykonaniu dokumentacji wstępnej stanu zachowania kapliczki oraz dokładne rozpoznanie
materiałów,
- oczyszczeniu obiektu z niezwiązanych z powierzchnia zanieczyszczeń i usunięcie
wadliwych uzupełnień oraz zwietrzałych fugowań,
- dezynfekcji wapienia i piaskowca skierowana przeciw infekcji biologicznej,
- usunięciu warstw przemalowań po rozpulchnieniu metodami dobranymi indywidualnie do
spoinowania powłoki,
- stabilizacji fundamentu kapliczki i schodów,
- uzupełnieniu rozległych i powierzchniowych ubytków rzeźby, cokołu i gzymsów w
masie sztucznego kamienia,
- uczytelnieniu inskrypcji,
- wykonaniu spoinowania fug odpowiednio porowatą masą zaprawy,
- hydrofobowe zabezpieczeniu powierzchni preparatem krzemoorganicznym przez nasączanie,
- oczyszczeniu, przywróceniu właściwej formy oraz zabezpieczeniu antykorozyjnym daszku
metalowego oraz wsporników.
Wykonano również prace i usługi świadczone nieodpłatnie mające na celu
uporządkowanie terenu wokół tych przydrożnych kapliczek.
Kolejne dwie
kapliczki, a także trzecia, w Żegocinie, odremontowana ze środków prywatnych w 2014
roku, zyskały blask i wyglądają jak nowe. Ale na remonty czekają kolejne. Przynajmniej
dwie następne figury w Łąkcie Górnej, które szybko niszczeją. To widoczne na
zdjęciach poniżej: figura przy drodze gminnej z Łąkty Górnej do Kierlikówki oraz
Figura w przysiółku Podkosówka. |
