Łąkiecka kolęda 2012 r.

KOLĘDOWANIE W DAWNEJ I WSPÓŁCZESNEJ ŻEGOCINIE

     Kolędowanie w okresie Świąt Bożego Narodzenia jest powszechnym obyczajem w polskiej tradycji. Pierwsze zapiski o nim pochodzą z XVI wieku. Tradycyjni, polscy kolędnicy - to przebierańcy, którzy chodzą po domach śpiewając kolędy i składając życzenia świąteczne i noworoczne.
    Tradycyjna grupa kolędnicza z okolic Żegociny składa się z kilku osób - samych chłopców. Należą do nich: gwiazdor (niosący barwną gwiazdę, wykonaną z kolorowego papieru, podświetloną od środka, przymocowaną ruchomo do drzewca), szopkarz (niosący szopkę wykonaną z drewna, papieru, słomy, wewnątrz Dzieciątko w żłóbku, Maryja, Józef, figurki zwierząt), pasterze (ubrani w kożuszki, czasem przepasani słomianymi powrósłami), diablik (z maską na twarzy lub pomalowana na czarno twarzą oraz drewnianymi widłami, ubrany w czarny, długi płaszcz), turoń (chłopiec skryty pod kocem - narzutą, pochylony, trzymający w ręku kij z osadzoną na nim głową zwierzęcia z rogami i ruchomą, kłapiącą paszczą). Czasem grupie towarzyszyli jeszcze Żyd i muzykanci.
    Odrębną grupą były Herody - grupa kolędnicza odgrywająca rodzaj jasełek, krótkiego widowiska, w którym występowali: król Herod, Żyd, marszałek, pasterze, anioły, diabeł, śmierć. W dzisiejszych czasach występują rzadko. Najczęściej taką kolędę można zobaczyć na przeglądach grup kolędniczych.
     Jeszcze inny rodzaj grupy kolędniczej to Trzej Królowie. Chodzą oni po kolędzie wyłącznie w dniu 6 stycznia - Święto Objawienia Pańskiego, zwane potocznie Świętem Trzech Króli. Trzej młodzi chłopcy, ucharakteryzowani na wschodnich mędrców, śpiewają kolędę "Mędrcy świata monarchowie", czasem wzbogacając dodatkową recytacją i innymi  kolędami.
    Od kilku lat kolędują na terenie poszczególnych parafii także kolędnicy misyjni. Rozesłane przez kapłanów w drugim dniu Świąt Bożego Narodzenia grupy przebierańców zbierają pieniądze na cele misyjne. Teksty i pieśni przez nich mówione i śpiewane każdego roku są nieco inne. Przebrania - to stroje mieszkańców kontynentów (przeważnie Afryki i Ameryki Łacińskiej) oraz Józef i Maryja i anioły.
    Praktycznie dziś nie występuje zwyczaj chodzenia z kolęda przez tzw. nowolecięta. To mali chłopcy kolędujący w ostatni wieczór roku - w sylwestra. Ubrani są w kożuchy, słomiane czapki, powrósła, z kijami w rękach. Odwiedzali głównie rodzinę i sąsiadów kolędowali składając życzenia noworoczne.
     W zamian za życzenia, przyjmowane jako pomyślna wróżba urodzaju i powodzenia, gospodarze obdarowywali dawniej kolędników świątecznymi smakołykami; obecnie pieniędzmi. Obchód kolędniczy był wyczekiwanym wydarzeniem, pominięcie domu uważane było za zły znak. Grupki kolędników we wszystkich regionach Polski chodziły od drugiego dnia Świąt Bożego Narodzenia do święta Trzech Króli (6 stycznia), a niekiedy przez cały okres karnawału.
    Zwyczaj kolędowania, choć występuje nadal, odbiega niestety od tradycyjnej kolędy. Kolędują dzieciaki i młodzież (także dziewczęta) mające ochotę na dodatkowy zarobek, bez przykładania się jednak do stroju ani repertuaru.
    Popularyzować tradycyjne kolędowanie na terenie Gminy Żegocina próbują szkoły. W grudniu 2011 roku projekt związany z bożonarodzeniowymi tradycjami zrealizowali nauczyciele i uczniowie klas drugich Publicznego Gimnazjum w Żegocinie. Propagowaniem kolędowania zajmuje się także CKSiT w Żegocinie, organizujące co roku Gminne Przeglądy Grup Kolędniczych.
    Dodać należy, że pochodzące z Rozdziela grupy kolędnicze, przygotowywane przez Panią Annę Zelek wielokrotnie odnosiły sukcesy na organizowanych w Lipnicy Murowanej ("O Lipnicką Lipę") i Podegrodziu ("Pastuszowe Kolędowanie") przeglądach grup kolędniczych, zdobywając także I miejsce ("Złota Spinka") na Ogólnopolskim Przeglądzie Grup Kolędniczych w Bukowinie Tatrzańskiej - 12.02.1999 r.), co świadczy o ich wysokim poziomie artystycznym oraz zgodnością z tradycją. Tradycje kolędowe w ostatnich latach propaguje także Zespół Pieśni Tańca "Łąkta", który w swoim repertuarze ma widowisko

Dziecięca grupa kolędnicza z Rozdziela (2005 r.) Strażacka grupa kolędnicza OSP w Rozdzielu - 2005 r.
Nowoletnicy z Rozdziela. Grupa kolędnicza w Rozdziela.
Trzej Królowie - Żegocina 2004r. Trzej Królowie - Rozdziele 2007 r.
Grupa kolędnicza z Żegociny - 2012 r. Grupa kolędnicza Zespołu Folorystycznego "Łąkta" - 2012 r.
Kolędnicy misyjni - Żegocina 2006 r. Kolędnicy misyjni - Żegocina - 2009 r.

ŻEGOCIŃSKA KOLĘDA - WIDEO >>>

KOLĘDOWANIE W DAWNEJ ŻEGOCINIE >>>

[wstecz]